Tác giả: Paul Veradittakit, Đối tác, Pantera Capital; Bản dịch: Jinse Finance xiaozou
Vào năm 2017, một nhóm các nhà nghiên cứu từ MIT Media Lab đã tuyên bố trên tạp chí Wired rằng các mạng xã hội phi tập trung “sẽ không bao giờ hoạt động”. Trong bài báo của mình, họ nêu ra ba thách thức bất khả thi: (1) thu hút (và giữ chân) người dùng ngay từ đầu; (2) xử lý (sai) thông tin cá nhân của người dùng; (3) nhắm mục tiêu sinh lợi Quảng cáo người dùng của người dùng. Đối với cả ba, họ lập luận, quy mô kinh tế của những gã khổng lồ công nghệ hiện tại như Facebook, Twitter và Google là quá lớn để có chỗ cho bất kỳ sự cạnh tranh đáng kể nào.
Năm năm sau, những gì từng được coi là "không thể" dường như không còn nằm ngoài tầm với nữa và cách chúng ta khái niệm hóa các mạng truyền thông xã hội dường như đang bắt đầu thay đổi. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ điều tra cách giải quyết các vấn đề "cũ" này bằng cách sử dụng các ý tưởng mới của Xã hội phi tập trung (DeSo).
1**、Vấn đề nhận dạng người dùng của mạng xã hội**
Phương tiện truyền thông xã hội hiện đại phải đối mặt với các vấn đề độc nhất về bot. Mặc dù các nền tảng truyền thông xã hội có nghĩa vụ duy trì quyền tự do ngôn luận, nhưng vấn đề trở nên phức tạp khi "người dùng" không thực sự là người dùng thực mà là bot. Và hóa ra, bot có thể có tác động lớn đến diễn ngôn công khai, từ cáo buộc thao túng cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ đến việc định hình quan điểm về COVID-19. Đặc biệt với sự nhấn mạnh vào tính ẩn danh, bảo mật và quyền riêng tư, bất kỳ nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung nào chắc chắn sẽ kế thừa “vấn đề về bot”—về cơ bản, làm cách nào để bạn thuyết phục mọi người rằng tài khoản trên nền tảng của bạn là người thật thay vì robot, đặc biệt là trong thời đại tiên tiến trí tuệ nhân tạo?
Các giao thức KYC truyền thống là một cách tiếp cận ngây thơ ngay lập tức gặp phải các vấn đề về quyền riêng tư - mặt khác của đồng xu. Làm thế nào (và tại sao) bạn nên tin tưởng một nền tảng truyền thông xã hội để có kho dữ liệu nhạy cảm của chúng tôi (từ danh tính đến tin nhắn riêng tư và giao dịch tài chính) có thể tái tạo toàn bộ cuộc sống cá nhân và xã hội cũng như cuộc sống nghề nghiệp của một người.
Do đó, câu hỏi về "danh tính người dùng" là sự căng thẳng giữa việc xác nhận danh tính của người dùng là người thật và đảm bảo quyền riêng tư của dữ liệu cá nhân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá hai cách tiếp cận cho vấn đề này, một là xác thực sinh trắc học (sử dụng bằng chứng không cần biết) và cách kia là chứng từ xã hội.
2**, Worldcoin và xác thực sinh trắc học**
Trong lĩnh vực giải quyết các vấn đề về "bằng chứng về tính cách", Worldcoin được cho là dự án gây tranh cãi và nổi tiếng nhất. Bên cạnh sự hỗ trợ của Giám đốc điều hành nổi tiếng của OpenAI, Sam Altman, giải pháp của Worldcoin cho vấn đề “bằng chứng về tính cách” rất đơn giản: sử dụng quét mống mắt để tạo bằng chứng sinh trắc học rằng bạn là con người (vì robot chưa có võng mạc), và kiếm mã thông báo xác thực từ nó. Về quyền riêng tư dữ liệu, Worldcoin tuyên bố sẽ sử dụng bằng chứng không có kiến thức để đảm bảo rằng dữ liệu sinh trắc học thu được được lưu trữ an toàn.
Lý thuyết đằng sau Worldcoin là khi trí tuệ nhân tạo đóng vai trò ngày càng quan trọng trong xã hội, cần phải có một cách để phân biệt con người với robot và những thứ quan trọng là riêng tư và phi tập trung. Bằng cách sử dụng tính năng quét mống mắt của quả cầu Worldcoin, mọi người có thể được cấp ID thế giới "giống như hộ chiếu kỹ thuật số", giúp người nhận có thể đủ điều kiện tham gia cơ chế Thu nhập cơ bản chung (UBI) dựa trên tiền điện tử và tham gia vào cơ chế mới quản trị dân chủ toàn cầu . Về cơ bản, World ID này nhằm mục đích phục vụ như một xã hội nguyên thủy để hướng dẫn các mạng xã hội kỹ thuật số trong tương lai.
Trong tài liệu của mình, Worldcoin nhấn mạnh cách các giải pháp của họ đặt quyền riêng tư lên hàng đầu. Ví dụ: nó tuyên bố sẽ xóa các hình ảnh do Orb thu thập, chỉ lưu trữ các mã băm của mống mắt của người dùng và chạy bằng chứng không có kiến thức (zk-SNARK) để chia sẻ thông tin chứng minh tính cách mà không tiết lộ bất kỳ dữ liệu cá nhân nào. Mặc dù trong giai đoạn quảng cáo hiện tại, các giá trị băm này được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu tập trung, nhưng về lâu dài, nhóm cam kết lưu trữ các dữ liệu băm iris này trên chuỗi sau khi thuật toán băm hoàn toàn trưởng thành.
Nhưng bất chấp những tuyên bố về quyền riêng tư này, vẫn còn nhiều tranh luận về những đảm bảo thực sự về quyền riêng tư, bảo mật và công bằng. Ví dụ: có thông tin cho rằng thông tin đăng nhập của nhà điều hành Worldcoin đã bị đánh cắp và ID thế giới đã được bán trên thị trường chợ đen kỹ thuật số để người dùng có thể kiếm được mã thông báo Worldcoin mà không cần quét mống mắt. Ngoài ra còn có vấn đề về tính công bằng tổng thể, với tạp chí MIT Technology Review đã xuất bản một bài báo gay gắt vào tháng 4 năm 2022 thảo luận về cách nó lừa dối, thao túng và lợi dụng gần 500.000 người dùng (chủ yếu ở các nước đang phát triển) trong giai đoạn thử nghiệm và thậm chí còn gọi nó là một loại " chủ nghĩa thực dân tiền điện tử." Trên thực tế, kể từ ngày 2 tháng 8 năm 2023, Kenya, nơi tập trung lớn nhất trước đây của Worldcoin, đã cấm quét Worldcoin do các lo ngại về bảo mật, quyền riêng tư và tài chính.
Ngoài những tranh cãi xung quanh các dự án cụ thể này, còn có những lo ngại lớn hơn về cách tiếp cận chung của Worldcoin đối với xác thực sinh trắc học thông qua phần cứng chuyên dụng. Bởi vì Orb về cơ bản là một thiết bị phần cứng, ngay cả khi phần mềm Worldcoin hoàn hảo, không có gì đảm bảo rằng sẽ không có cửa hậu phần cứng nào cho phép Worldcoin (hoặc các nhà sản xuất bên thứ ba khác) lén lút thu thập dữ liệu sinh trắc học thực từ người dùng hoặc chèn các tập tin cấu hình giả mạo vào hệ thống. Đối với những người hoài nghi, tất cả các đảm bảo về quyền riêng tư của Worldcoin (bằng chứng không có kiến thức, băm mống mắt, phân quyền trên chuỗi) dường như không có gì khác hơn là đủ mỉa mai để nói rằng, "Hãy tin tôi đi anh bạn, chúng tôi là một giải pháp đáng tin cậy."
3**, ID con người và Voucher xã hội**
Một cách khác để giải quyết vấn đề chứng minh nhân cách là sử dụng phương pháp xác nhận xã hội. Về cơ bản, nếu con người đã được xác minh Alice, Bob, Charlie, David đều "chứng nhận" Emily là người đã được xác minh, thì có khả năng Emily cũng là con người chứ không phải rô-bốt. Vì vậy, câu hỏi trọng tâm ở đây là vấn đề thiết kế lý thuyết trò chơi - làm thế nào để chúng ta thiết kế các biện pháp khuyến khích để tối đa hóa khả năng "xác thực con người" của chúng ta.
Bằng chứng về danh tính con người là một trong những dự án lâu đời nhất và quan trọng nhất trong lĩnh vực này. Để "chứng minh rằng bạn là con người", bạn cần: (1) Gửi thông tin cá nhân, ảnh và video của bạn cũng như khoản tiền gửi 0,125 ETH, (2) Có xác nhận là con người đã đăng ký cho bạn, (3) Trong quá trình " giai đoạn thử thách" đã qua trước đó. Nếu ai đó thách thức bạn trong thời gian này, vụ việc sẽ được chuyển đến tòa án phi tập trung Kleros và khoản tiền gửi sẽ gặp rủi ro.
Trong quá trình tài trợ, trước tiên người dùng được ghép nối với các nhà tài trợ thông qua biểu mẫu nhà tài trợ. Sau khi người dùng được ghép nối với người bảo lãnh của họ, họ sẽ gọi điện video để xác minh rằng hồ sơ là khớp thực sự. Giống như ý tưởng của Worldcoin, về lâu dài, cộng đồng Proof of Humanity cũng có khái niệm về Thu nhập cơ bản chung (UBI) dành cho những người được Proof of Humanity xác minh.
Các dự án tương tự khác sử dụng biểu đồ xã hội để xác minh danh tính bao gồm xác minh cuộc gọi video của BrightID (nơi mọi người có thể xác minh lẫn nhau), trò chơi tạo và giải mã hình ảnh xác thực liên tục của Idena và các nhóm nhỏ dựa trên sự tin cậy của Circles.
Có lẽ sức hấp dẫn lớn nhất của các nền tảng dựa trên chứng từ xã hội này là chúng có vẻ ít xâm phạm hơn so với Worldcoin, thứ thực sự yêu cầu bạn quét mống mắt của mình trên một quả cầu kim loại. Một số phương pháp này, chẳng hạn như "chế độ điểm kiểm tra" hình ảnh xác thực của Idena, thậm chí dường như duy trì mức độ ẩn danh mà không cần chia sẻ một lượng lớn dữ liệu cá nhân hoặc cơ quan cấp chứng chỉ của bên thứ ba.
4**, tương lai của bằng chứng cá tính**
Khi trí tuệ nhân tạo tiếp tục phát triển và hành xử ngày càng giống con người, việc thiết kế các cơ chế chứng minh nhân cách sáng tạo sẽ ngày càng trở nên quan trọng, không chỉ đối với thu nhập cơ bản phổ thông và các ưu đãi khác được thảo luận bởi nhiều dự án chứng minh nhân cách, mà quan trọng hơn là Khi một cách để vệ sinh và điều chỉnh các mạng xã hội trong tương lai tốt hơn.
Tuy nhiên, quá trình này bao gồm nhiều sự đánh đổi, từ quyền riêng tư dữ liệu đến tính xâm phạm của quy trình, đến việc xác định tính hợp lệ của tư cách người và là một trong những "câu đố về tiền điện tử" nổi tiếng. Như chính V God đã nói, dường như không có hình thức chứng minh cá nhân nào là lý tưởng và ông đã đề xuất một con đường kết hợp khả thi: sử dụng các phương pháp dựa trên sinh trắc học ngay từ đầu, nhưng chuyển sang một cách tiếp cận dựa trên biểu đồ xã hội hơn.
Trong tương lai, đây là một lĩnh vực cần minh bạch hơn về các quy trình, mã và dữ liệu. Nói tóm lại, không nên có một nghịch lý trớ trêu khi người dùng cần "tin rằng đây là một giải pháp đáng tin cậy". Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể thực sự tạo ra một mạng xã hội phù hợp với tầm nhìn ban đầu về tiền điện tử: phi tập trung hóa và quyền riêng tư.
Xem bản gốc
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Tương lai của các mạng xã hội phi tập trung: Cách giải quyết vấn đề nhận dạng con người
Tác giả: Paul Veradittakit, Đối tác, Pantera Capital; Bản dịch: Jinse Finance xiaozou
Vào năm 2017, một nhóm các nhà nghiên cứu từ MIT Media Lab đã tuyên bố trên tạp chí Wired rằng các mạng xã hội phi tập trung “sẽ không bao giờ hoạt động”. Trong bài báo của mình, họ nêu ra ba thách thức bất khả thi: (1) thu hút (và giữ chân) người dùng ngay từ đầu; (2) xử lý (sai) thông tin cá nhân của người dùng; (3) nhắm mục tiêu sinh lợi Quảng cáo người dùng của người dùng. Đối với cả ba, họ lập luận, quy mô kinh tế của những gã khổng lồ công nghệ hiện tại như Facebook, Twitter và Google là quá lớn để có chỗ cho bất kỳ sự cạnh tranh đáng kể nào.
Năm năm sau, những gì từng được coi là "không thể" dường như không còn nằm ngoài tầm với nữa và cách chúng ta khái niệm hóa các mạng truyền thông xã hội dường như đang bắt đầu thay đổi. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ điều tra cách giải quyết các vấn đề "cũ" này bằng cách sử dụng các ý tưởng mới của Xã hội phi tập trung (DeSo).
1**、Vấn đề nhận dạng người dùng của mạng xã hội**
Phương tiện truyền thông xã hội hiện đại phải đối mặt với các vấn đề độc nhất về bot. Mặc dù các nền tảng truyền thông xã hội có nghĩa vụ duy trì quyền tự do ngôn luận, nhưng vấn đề trở nên phức tạp khi "người dùng" không thực sự là người dùng thực mà là bot. Và hóa ra, bot có thể có tác động lớn đến diễn ngôn công khai, từ cáo buộc thao túng cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ đến việc định hình quan điểm về COVID-19. Đặc biệt với sự nhấn mạnh vào tính ẩn danh, bảo mật và quyền riêng tư, bất kỳ nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung nào chắc chắn sẽ kế thừa “vấn đề về bot”—về cơ bản, làm cách nào để bạn thuyết phục mọi người rằng tài khoản trên nền tảng của bạn là người thật thay vì robot, đặc biệt là trong thời đại tiên tiến trí tuệ nhân tạo?
Các giao thức KYC truyền thống là một cách tiếp cận ngây thơ ngay lập tức gặp phải các vấn đề về quyền riêng tư - mặt khác của đồng xu. Làm thế nào (và tại sao) bạn nên tin tưởng một nền tảng truyền thông xã hội để có kho dữ liệu nhạy cảm của chúng tôi (từ danh tính đến tin nhắn riêng tư và giao dịch tài chính) có thể tái tạo toàn bộ cuộc sống cá nhân và xã hội cũng như cuộc sống nghề nghiệp của một người.
Do đó, câu hỏi về "danh tính người dùng" là sự căng thẳng giữa việc xác nhận danh tính của người dùng là người thật và đảm bảo quyền riêng tư của dữ liệu cá nhân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá hai cách tiếp cận cho vấn đề này, một là xác thực sinh trắc học (sử dụng bằng chứng không cần biết) và cách kia là chứng từ xã hội.
2**, Worldcoin và xác thực sinh trắc học**
Trong lĩnh vực giải quyết các vấn đề về "bằng chứng về tính cách", Worldcoin được cho là dự án gây tranh cãi và nổi tiếng nhất. Bên cạnh sự hỗ trợ của Giám đốc điều hành nổi tiếng của OpenAI, Sam Altman, giải pháp của Worldcoin cho vấn đề “bằng chứng về tính cách” rất đơn giản: sử dụng quét mống mắt để tạo bằng chứng sinh trắc học rằng bạn là con người (vì robot chưa có võng mạc), và kiếm mã thông báo xác thực từ nó. Về quyền riêng tư dữ liệu, Worldcoin tuyên bố sẽ sử dụng bằng chứng không có kiến thức để đảm bảo rằng dữ liệu sinh trắc học thu được được lưu trữ an toàn.
Lý thuyết đằng sau Worldcoin là khi trí tuệ nhân tạo đóng vai trò ngày càng quan trọng trong xã hội, cần phải có một cách để phân biệt con người với robot và những thứ quan trọng là riêng tư và phi tập trung. Bằng cách sử dụng tính năng quét mống mắt của quả cầu Worldcoin, mọi người có thể được cấp ID thế giới "giống như hộ chiếu kỹ thuật số", giúp người nhận có thể đủ điều kiện tham gia cơ chế Thu nhập cơ bản chung (UBI) dựa trên tiền điện tử và tham gia vào cơ chế mới quản trị dân chủ toàn cầu . Về cơ bản, World ID này nhằm mục đích phục vụ như một xã hội nguyên thủy để hướng dẫn các mạng xã hội kỹ thuật số trong tương lai.
Trong tài liệu của mình, Worldcoin nhấn mạnh cách các giải pháp của họ đặt quyền riêng tư lên hàng đầu. Ví dụ: nó tuyên bố sẽ xóa các hình ảnh do Orb thu thập, chỉ lưu trữ các mã băm của mống mắt của người dùng và chạy bằng chứng không có kiến thức (zk-SNARK) để chia sẻ thông tin chứng minh tính cách mà không tiết lộ bất kỳ dữ liệu cá nhân nào. Mặc dù trong giai đoạn quảng cáo hiện tại, các giá trị băm này được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu tập trung, nhưng về lâu dài, nhóm cam kết lưu trữ các dữ liệu băm iris này trên chuỗi sau khi thuật toán băm hoàn toàn trưởng thành.
Nhưng bất chấp những tuyên bố về quyền riêng tư này, vẫn còn nhiều tranh luận về những đảm bảo thực sự về quyền riêng tư, bảo mật và công bằng. Ví dụ: có thông tin cho rằng thông tin đăng nhập của nhà điều hành Worldcoin đã bị đánh cắp và ID thế giới đã được bán trên thị trường chợ đen kỹ thuật số để người dùng có thể kiếm được mã thông báo Worldcoin mà không cần quét mống mắt. Ngoài ra còn có vấn đề về tính công bằng tổng thể, với tạp chí MIT Technology Review đã xuất bản một bài báo gay gắt vào tháng 4 năm 2022 thảo luận về cách nó lừa dối, thao túng và lợi dụng gần 500.000 người dùng (chủ yếu ở các nước đang phát triển) trong giai đoạn thử nghiệm và thậm chí còn gọi nó là một loại " chủ nghĩa thực dân tiền điện tử." Trên thực tế, kể từ ngày 2 tháng 8 năm 2023, Kenya, nơi tập trung lớn nhất trước đây của Worldcoin, đã cấm quét Worldcoin do các lo ngại về bảo mật, quyền riêng tư và tài chính.
Ngoài những tranh cãi xung quanh các dự án cụ thể này, còn có những lo ngại lớn hơn về cách tiếp cận chung của Worldcoin đối với xác thực sinh trắc học thông qua phần cứng chuyên dụng. Bởi vì Orb về cơ bản là một thiết bị phần cứng, ngay cả khi phần mềm Worldcoin hoàn hảo, không có gì đảm bảo rằng sẽ không có cửa hậu phần cứng nào cho phép Worldcoin (hoặc các nhà sản xuất bên thứ ba khác) lén lút thu thập dữ liệu sinh trắc học thực từ người dùng hoặc chèn các tập tin cấu hình giả mạo vào hệ thống. Đối với những người hoài nghi, tất cả các đảm bảo về quyền riêng tư của Worldcoin (bằng chứng không có kiến thức, băm mống mắt, phân quyền trên chuỗi) dường như không có gì khác hơn là đủ mỉa mai để nói rằng, "Hãy tin tôi đi anh bạn, chúng tôi là một giải pháp đáng tin cậy."
3**, ID con người và Voucher xã hội**
Một cách khác để giải quyết vấn đề chứng minh nhân cách là sử dụng phương pháp xác nhận xã hội. Về cơ bản, nếu con người đã được xác minh Alice, Bob, Charlie, David đều "chứng nhận" Emily là người đã được xác minh, thì có khả năng Emily cũng là con người chứ không phải rô-bốt. Vì vậy, câu hỏi trọng tâm ở đây là vấn đề thiết kế lý thuyết trò chơi - làm thế nào để chúng ta thiết kế các biện pháp khuyến khích để tối đa hóa khả năng "xác thực con người" của chúng ta.
Bằng chứng về danh tính con người là một trong những dự án lâu đời nhất và quan trọng nhất trong lĩnh vực này. Để "chứng minh rằng bạn là con người", bạn cần: (1) Gửi thông tin cá nhân, ảnh và video của bạn cũng như khoản tiền gửi 0,125 ETH, (2) Có xác nhận là con người đã đăng ký cho bạn, (3) Trong quá trình " giai đoạn thử thách" đã qua trước đó. Nếu ai đó thách thức bạn trong thời gian này, vụ việc sẽ được chuyển đến tòa án phi tập trung Kleros và khoản tiền gửi sẽ gặp rủi ro.
Trong quá trình tài trợ, trước tiên người dùng được ghép nối với các nhà tài trợ thông qua biểu mẫu nhà tài trợ. Sau khi người dùng được ghép nối với người bảo lãnh của họ, họ sẽ gọi điện video để xác minh rằng hồ sơ là khớp thực sự. Giống như ý tưởng của Worldcoin, về lâu dài, cộng đồng Proof of Humanity cũng có khái niệm về Thu nhập cơ bản chung (UBI) dành cho những người được Proof of Humanity xác minh.
Các dự án tương tự khác sử dụng biểu đồ xã hội để xác minh danh tính bao gồm xác minh cuộc gọi video của BrightID (nơi mọi người có thể xác minh lẫn nhau), trò chơi tạo và giải mã hình ảnh xác thực liên tục của Idena và các nhóm nhỏ dựa trên sự tin cậy của Circles.
Có lẽ sức hấp dẫn lớn nhất của các nền tảng dựa trên chứng từ xã hội này là chúng có vẻ ít xâm phạm hơn so với Worldcoin, thứ thực sự yêu cầu bạn quét mống mắt của mình trên một quả cầu kim loại. Một số phương pháp này, chẳng hạn như "chế độ điểm kiểm tra" hình ảnh xác thực của Idena, thậm chí dường như duy trì mức độ ẩn danh mà không cần chia sẻ một lượng lớn dữ liệu cá nhân hoặc cơ quan cấp chứng chỉ của bên thứ ba.
4**, tương lai của bằng chứng cá tính**
Khi trí tuệ nhân tạo tiếp tục phát triển và hành xử ngày càng giống con người, việc thiết kế các cơ chế chứng minh nhân cách sáng tạo sẽ ngày càng trở nên quan trọng, không chỉ đối với thu nhập cơ bản phổ thông và các ưu đãi khác được thảo luận bởi nhiều dự án chứng minh nhân cách, mà quan trọng hơn là Khi một cách để vệ sinh và điều chỉnh các mạng xã hội trong tương lai tốt hơn.
Tuy nhiên, quá trình này bao gồm nhiều sự đánh đổi, từ quyền riêng tư dữ liệu đến tính xâm phạm của quy trình, đến việc xác định tính hợp lệ của tư cách người và là một trong những "câu đố về tiền điện tử" nổi tiếng. Như chính V God đã nói, dường như không có hình thức chứng minh cá nhân nào là lý tưởng và ông đã đề xuất một con đường kết hợp khả thi: sử dụng các phương pháp dựa trên sinh trắc học ngay từ đầu, nhưng chuyển sang một cách tiếp cận dựa trên biểu đồ xã hội hơn.
Trong tương lai, đây là một lĩnh vực cần minh bạch hơn về các quy trình, mã và dữ liệu. Nói tóm lại, không nên có một nghịch lý trớ trêu khi người dùng cần "tin rằng đây là một giải pháp đáng tin cậy". Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể thực sự tạo ra một mạng xã hội phù hợp với tầm nhìn ban đầu về tiền điện tử: phi tập trung hóa và quyền riêng tư.