Sự khai sáng "tự đồng phạm" trong thời đại Trump 2.0: Nhìn từ cơn sốt về sự biến đổi kinh tế trên chuỗi

Hai ngày sau khi Donald Trump tuyên thệ nhậm chức Tổng thống thứ 60 của Mỹ, ông đã ký một sắc lệnh hành chính về việc tăng cường vị thế lãnh đạo của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ tài chính số. Chính sách này được coi là sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ đối với đổi mới tài sản tiền điện tử và tự do kinh tế, đánh dấu một sự điều chỉnh chính sách trong lĩnh vực công nghệ tài chính số. Tài liệu nêu rõ tầm quan trọng của việc duy trì quyền tự quản lý tài sản số, thể hiện quyết tâm lãnh đạo của Mỹ trong lĩnh vực Web3 và kinh tế tiền điện tử.

Trong khi đó, memecoin do gia đình Trump ra mắt trước khi ông nhậm chức đã trở thành điểm nóng của thị trường. Trong đó, một loại token đã được phát hành trên chuỗi Solana, không chỉ là một đợt phát hành tiền điện tử thông thường, mà còn là một "thí nghiệm" xoay quanh việc chuyển đổi sức ảnh hưởng cá nhân thành vốn, định nghĩa một cách chơi hoàn toàn mới trên chuỗi. Loại token này đã nhanh chóng tạo ra một cơn sốt hiện tượng bằng cách kết hợp danh tính, cộng đồng và nhu cầu thị trường.

Thú vị là, dữ liệu trên chuỗi cho thấy gần một nửa địa chỉ ví mua memecoin của gia đình Trump là ví mới được mở. Ngoài ra, lần bán này không chỉ hỗ trợ các cặp giao dịch tiền điện tử mà còn cho phép người dùng mua trực tiếp qua thẻ ngân hàng, giảm đáng kể rào cản tham gia. Đối với nhiều người dùng mới chưa từng tham gia giao dịch trên chuỗi trước đây, điều này cung cấp cơ hội vào lĩnh vực tiền điện tử với chi phí hiểu biết thấp hơn.

Nhưng liệu cơn sốt này có thực sự tiêm một lượng thanh khoản mới vào thị trường tiền điện tử hay không vẫn còn là vấn đề cần bàn cãi. Xét về hiệu suất thị trường, trong một khoảng thời gian ngắn, hầu hết các dự án khác trên chuỗi đều đã giảm giá ở các mức độ khác nhau. Ngược lại, Solana lại tăng giá nhờ nhu cầu giao dịch mạnh mẽ, giá của nó đã vượt qua mức cao nhất lịch sử. Đồng thời, số lượng ví hoạt động trên chuỗi đã đạt đỉnh gần một tháng vào ngày 19 tháng 1. Hiện tượng phân cực này cho thấy tính dễ bị tổn thương của thanh khoản thị trường khi đối mặt với một điểm nóng duy nhất, đồng thời cũng phơi bày một số vấn đề sâu sắc trong hệ sinh thái trên chuỗi.

Cơn sốt memecoin này không chỉ là một cơ hội cho hệ sinh thái Web3 mà còn là một "bài kiểm tra áp lực", làm lộ ra ba mâu thuẫn cốt lõi hiện có trên chuỗi: rào cản thanh khoản, sự phân mảnh hệ sinh thái, và xung đột giữa hành vi người dùng và cấu trúc thị trường.

Trong bối cảnh này, liệu Web3 có thể từ "cuồng hoan bong bóng" chuyển sang "tạo ra giá trị bền vững" hay không, không chỉ phụ thuộc vào sự tiến hóa của công nghệ và giao thức, mà còn liên quan đến cách tái cấu trúc các quy tắc tham gia của người dùng và logic nội tại của hệ sinh thái. Câu trả lời cho cuộc cách mạng này sẽ quyết định hướng đi trong tương lai của Web3.

On-chain thanh khoản: Từ cơn sốt đến khủng hoảng

Sự kiện phát hành coin của Trump không chỉ thổi bùng thị trường mà còn làm lộ ra sự yếu kém của hệ thống thanh khoản trong hệ sinh thái on-chain. Trong ngắn hạn, việc dòng tiền lớn đổ vào đã thúc đẩy sự gia tăng hoạt động và khối lượng giao dịch của ví on-chain, nhưng hiện tượng "nóng cục bộ" đi kèm đã phơi bày ra những vấn đề cấu trúc on-chain.

1. Tập trung tính thanh khoản và sự mong manh của thị trường

Thiếu cơ chế phân tán thanh khoản trên chuỗi, khi tài sản hot xuất hiện, vốn nhanh chóng tập trung, dẫn đến các dự án khác giảm mạnh do dòng vốn chảy ra, cơ chế định giá thị trường gần như không hoạt động trong thời gian ngắn.

2. Hiệu ứng "kiểm soát" của nền tảng giao dịch tập trung

Mặc dù các nền tảng giao dịch phi tập trung đã trở thành công cụ quan trọng cho giao dịch on-chain, nhưng các nền tảng giao dịch tập trung vẫn kiểm soát các nút thanh khoản chính. Chiến lược vận hành và mô hình phân bổ thanh khoản của chúng có ảnh hưởng sâu rộng đến hệ sinh thái on-chain. Ví dụ, trong thời gian Trump phát hành tiền, nhu cầu của người dùng đối với tài sản Solana đã tăng vọt, nhưng do hiệu quả chuyển nhượng tài sản giữa các nền tảng giao dịch và on-chain bị hạn chế, một số người dùng đã phải đối mặt với thách thức nhất định trong việc điều phối vốn. Sự phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng tập trung này, hiện tại thị trường on-chain vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào thanh khoản của các nền tảng giao dịch tập trung.

3. Đảo lỏng lẻo giữa các hệ sinh thái

EVM và khoảng cách giữa các hệ sinh thái không phải EVM như Solana càng làm gia tăng hiệu ứng tập trung nóng. Mặc dù một số giao thức cross-chain đang cải thiện vấn đề này, nhưng trải nghiệm cross-chain hiện tại vẫn đang phân mảnh, chi phí thao tác của người dùng còn cao.

Triển vọng tương lai

Cần có hình thức mang tài sản phong phú hơn và kênh đa dạng cho on-chain. Ví tự quản và các chức năng phát sinh của nó sẽ trở thành phần quan trọng trong hệ thống thanh khoản, hỗ trợ cho các ứng dụng như giao dịch, cross-chain và quản lý tài sản, biến ví on-chain từ công cụ an toàn thành trung tâm cốt lõi của hệ sinh thái Web3.

Từ "đồng phạm sợ hãi" đến "cách mạng tự đồng phạm"

Cuộc khủng hoảng niềm tin do việc quản lý tập trung đang định hình lại hành vi của người dùng. Các sự kiện như sự sụp đổ của một nền tảng giao dịch lớn đã khơi dậy một sự suy ngẫm sâu sắc trong ngành về mô hình giao dịch tập trung. Ví tự quản không còn chỉ là lựa chọn của những người chơi dày dạn kinh nghiệm, mà đã trở thành "công cụ thiết yếu" của nhiều người dùng hơn. Tuy nhiên, đằng sau xu hướng này vẫn có những thách thức. Người dùng lo ngại về sự phức tạp trong việc quản lý khóa riêng, trong khi giao diện hoạt động của ví vẫn còn phức tạp.

Nhưng đồng thời, cũng có thể thấy ngày càng nhiều tổ chức bắt đầu tìm kiếm một không gian trung gian do sự kết hợp giữa nền tảng giao dịch tập trung và ví tự quản, việc tổng hợp thanh khoản của các sàn giao dịch và tích hợp ví tự quản để quản lý tài sản Web3 cá nhân đã trở thành một xu hướng không thể cưỡng lại trong ngành. Gần đây, một giám đốc điều hành của một nền tảng giao dịch nổi tiếng đã cho biết trong một cuộc phỏng vấn với giới truyền thông rằng tổng giá trị tài sản trong ví tự quản của nền tảng này hiện gần 50 tỷ USD, đã vượt qua tổng giá trị tài sản của sàn giao dịch tập trung là 30,8 tỷ USD. Sự chuyển biến này không chỉ là sự thay đổi trong hành vi của người dùng, mà còn là sự đổi mới trong ngành dưới sự thúc đẩy của nhu cầu thị trường.

Trong cơn sốt memecoin gần đây, lợi thế của ví on-chain đặc biệt nổi bật. Dữ liệu cho thấy, nhiều người dùng mạng xã hội đã chia sẻ kinh nghiệm của họ khi nhanh chóng tham gia vào cuộc chiến memecoin "PVP" này thông qua một ví Web3 nào đó. Việc thực hiện trao đổi tài sản sàn giao dịch sang on-chain thông qua một ứng dụng, cũng như quản lý, giao dịch và đổi chác tài sản on-chain giữa các hệ sinh thái, không chỉ giúp trải nghiệm thao tác trở nên mượt mà hơn mà còn giảm đáng kể rào cản kỹ thuật. Các công cụ ví Web3 tương tự đang trở thành cửa ngõ quan trọng cho hoạt động on-chain của người dùng.

Ngoài nhu cầu tự chủ về tài sản, các điểm nóng trên thị trường cũng đang thúc đẩy sự thay đổi trong hành vi của người dùng. Xu hướng meme trên Solana bắt đầu từ năm 2024 đã cung cấp cho người dùng một con đường tham gia đơn giản hơn và cơ hội lợi nhuận cao hơn. Xu hướng "hướng tới lợi nhuận" này đang thu hút nhiều nhà đầu tư "Risk Taker" chủ động tham gia vào on-chain. Khác với người dùng Web3 truyền thống chú trọng vào giá trị lâu dài, những người dùng mới này lại coi trọng tính tức thời và tỷ lệ lợi nhuận của các giao dịch on-chain. Làn sóng meme đã làm cho các dự án on-chain trở nên không còn là rào cản cao, mà trở nên dễ tiếp cận hơn, từ đó thúc đẩy sự phổ biến của kinh tế on-chain.

Sự chuyển biến này không chỉ là một hiện tượng ngắn hạn, mà còn là động lực chính cho sự phát triển của hệ sinh thái on-chain hướng tới việc trở thành dòng chính. Người dùng từ "nỗi sợ đồng phạm" đã chuyển sang "cách mạng tự đồng phạm", cho thấy sự thức tỉnh về ý thức chủ quyền tài sản, đồng thời cũng phản ánh rằng thị trường đang tìm kiếm một mô hình quản lý tài sản hiệu quả và thuận tiện hơn. Dưới sự thúc đẩy của các nền tảng giao dịch tập trung và các công cụ tự đồng phạm on-chain, tương lai của Web3 đang xây dựng một hệ thống kinh tế phi tập trung và sôi động hơn.

AI tương tác: từ công cụ đến người tham gia

Một động lực cốt lõi khác cho việc áp dụng quy mô lớn trên chuỗi là sự xuất hiện của AI. So với vai trò đơn giản "công cụ hỗ trợ" trong quá khứ, AI hiện đang trở thành một người tham gia chủ động trong hệ sinh thái trên chuỗi, định nghĩa lại trải nghiệm người dùng và chức năng của các giao thức. Nó không chỉ giúp người dùng thực hiện các giao dịch phức tạp mà còn có khả năng dẫn dắt quản trị phi tập trung trong tương lai.

1. Giảm bớt rào cản cho người dùng

AI đang mang lại sự thuận tiện chưa từng có cho người dùng thông qua các mô hình ngôn ngữ lớn và tương tác ngôn ngữ tự nhiên. Ví dụ, người dùng chỉ cần đưa ra một lệnh đơn giản, AI có thể tự động hoàn thành việc chuyển nhượng tài sản đa chuỗi phức tạp hoặc thiết lập các tham số LP. Sự đơn giản hóa này không chỉ giảm bớt rào cản kỹ thuật mà còn mở ra cánh cửa đến thế giới on-chain cho nhiều người dùng hơn.

2. Tối ưu hóa động và tính tự chủ

Khả năng của AI không chỉ dừng lại ở mức độ hỗ trợ, nó còn thể hiện tính tự chủ cao. Ví dụ, trong việc quản lý các bể thanh khoản, AI có thể điều chỉnh động việc phân bổ vốn dựa trên sự biến động của thị trường, từ đó tối đa hóa lợi nhuận. Hơn nữa, chức năng dự đoán lợi nhuận theo thời gian thực và cảnh báo rủi ro của AI cũng giúp người dùng có thể ứng phó một cách bình tĩnh hơn với những biến đổi của thị trường.

3. Cập nhật lớp giao thức

Việc đưa AI vào không chỉ thay đổi cách người dùng tương tác mà còn mang lại nhiều tính linh hoạt hơn cho chính giao thức. Chẳng hạn, AI có thể điều chỉnh động các tham số của giao thức DeFi thông qua việc phân tích sâu dữ liệu trên chuỗi, từ đó nâng cao khả năng thích ứng và tính ổn định của giao thức. Trong tương lai, có thể chúng ta sẽ thấy những giao thức phi tập trung hoàn toàn do AI điều khiển, chúng sẽ trở thành động lực mới cho nền kinh tế trên chuỗi.

Từ cắt rời đến tích hợp

Mặc dù việc áp dụng on-chain hiện tại vẫn đối mặt với những vấn đề như phân tách tính thanh khoản và giáo dục tự quản không đủ, nhưng xu hướng đã không thể đảo ngược. Sự trưởng thành không ngừng của công nghệ cross-chain, sự phổ biến ngày càng tăng của các công cụ AI, cũng như sự chú trọng ngày càng nhiều của người dùng đối với quyền sở hữu tài sản, tất cả đều đang thúc đẩy nền kinh tế on-chain tiến tới sự tích hợp toàn diện.

Giáo dục và công cụ: Biến việc tự quản lý trở nên dễ dàng cho mọi người

Trong tương lai, người dùng không chỉ cần công cụ, mà còn cả kiến thức. Sự kết hợp giữa giáo dục và công cụ hóa sẽ giúp mỗi người dùng dễ dàng quản lý tài sản on-chain, đây là chìa khóa để đạt được việc áp dụng quy mô lớn.

Công nghệ cross-chain: Phá vỡ rào cản sinh thái

Thông qua chức năng tổng hợp chuỗi tích hợp trong ví, người dùng sẽ có thể chuyển giao tài sản một cách liền mạch giữa các hệ sinh thái khác nhau, tính thanh khoản toàn chuỗi sẽ trở nên mượt mà hơn.

AI：Mở khóa tiềm năng on-chain

AI sẽ không còn chỉ là công cụ, mà là thành phần cốt lõi của hệ sinh thái on-chain. Từ tương tác của người dùng đến thiết kế giao thức, AI sẽ tham gia sâu sắc vào từng khía cạnh của nền kinh tế on-chain.

Trong kỷ nguyên cách mạng mạng này, on-chain không còn chỉ là một khái niệm, mà là chiến trường chính cho các loại ứng dụng và cảnh quan tiếp tục mở rộng. Thời đại Web3 sẽ không phải là sự trở lại của sự tập trung, mà là sự trỗi dậy của các ứng dụng on-chain.