Sự thật về dữ liệu TVL: Phân biệt thực và ảo và những cách tiếp cận mới trong đánh giá giá trị dự án

Khả năng giả mạo dữ liệu TVL đã gây ra một số cuộc thảo luận. Có quan điểm cho rằng, cùng một UTXO có thể được tính toán lại thành TVL của các dự án khác nhau thông qua nhiều lần phê duyệt sử dụng. Tuy nhiên, về nguyên tắc kỹ thuật, tình huống này thực sự không thể xảy ra. UTXO chỉ có thể bị khóa một lần, ngay cả khi sử dụng Hợp đồng khóa thời gian, cũng không thể thực hiện nhiều lần phê duyệt sử dụng. Do đó, cùng một UTXO chỉ có thể được thống kê một lần tại cùng một thời điểm.

Trên thực tế, hầu hết các dự án sẽ công khai địa chỉ staking của mình, ngay cả khi không công khai, cũng có thể theo dõi thông qua việc phân tích dòng tiền trên chuỗi. Những địa chỉ này không chỉ để người dùng xem mà còn để cho các nhà đầu tư xác minh quyền kiểm soát của dự án đối với những địa chỉ này. Do đó, việc thao túng dữ liệu TVL chủ yếu tập trung vào những địa chỉ công khai này.

Một cách làm phổ biến là các dự án hợp tác với những nhà đầu tư lớn, cùng nhau đầu tư vốn để tăng TVL. Đối với các nhà đầu tư lớn, thường thì các dự án sẽ cam kết một tỷ lệ lợi nhuận đảm bảo nhất định. Cách làm này rất phổ biến trong các hệ sinh thái blockchain khác nhau và các dự án DeFi ở nhiều khu vực khác nhau, có thể nói đây là một chiến lược đôi bên cùng có lợi. Các dự án đạt được TVL cao hơn và dữ liệu hấp dẫn, trong khi các nhà đầu tư lớn thì nhận được lợi nhuận cao, cuối cùng thu hút thêm nhiều nhà đầu tư nhỏ tham gia.

Lấy một dự án làm ví dụ, nó áp dụng một mô hình khá phổ biến: sử dụng ví MPC để thực hiện ký nhiều. Các cá nhân lớn thực sự đã chuyển tiền vào địa chỉ ví MPC của dự án, nhưng những khoản tiền này được các cá nhân lớn và phía dự án cùng quản lý. Ví MPC thông qua nhiều mảnh khóa riêng để thực hiện quản lý hợp tác của nhiều bên, có nghĩa là không bên nào có thể tự ý sử dụng những khoản tiền này. Từ bên ngoài nhìn vào, những địa chỉ này thực sự thuộc về phía dự án, nhưng phía dự án không hoàn toàn kiểm soát những khoản tiền trên địa chỉ.

Về khái niệm "TVL giả", cần phải làm rõ rằng: nó không có nghĩa là dữ liệu bị làm giả, mà chỉ ra rằng những TVL này là vốn tĩnh, không thể thực sự tạo ra giá trị, chỉ được sử dụng để thu hút các nhà đầu tư tiếp theo và tạo động lực cho dự án.

TVL có thể được chia thành TVL thực và TVL giả. TVL thực là tính thanh khoản có thể được sử dụng hiệu quả, chẳng hạn như các dự án cho vay hoặc sàn giao dịch phi tập trung, có thể cung cấp cho người dùng trải nghiệm sản phẩm tốt hơn. Trong khi đó, TVL giả là tính thanh khoản bị bỏ trống, chưa được sử dụng, điển hình như các dự án staking.

Đối với các dự án staking, dữ liệu TVL thường không thể phản ánh chính xác giá trị của dự án. TVL cao có thể chỉ là một trạng thái "phình to" giả tạo, chủ yếu được sử dụng để nâng cao hình ảnh bề ngoài của dự án, chứ không phải để cung cấp giá trị thực cho hoạt động sản phẩm.

Trong một thời gian dài, ngành công nghiệp đã quá chú trọng vào chỉ số TVL. Tuy nhiên, không phải tất cả TVL đều có giá trị thực tế. Là những người dùng và nhà đầu tư thông thường, chúng ta nên chú ý đến giá trị cốt lõi của dự án: Nó có thể giải quyết vấn đề thực tế của người dùng không? Nó có thể tạo ra dòng tiền dương để chứng minh tính khả thi của mô hình kinh doanh không?

Một dự án thực sự chất lượng nên có khả năng tạo ra giá trị cho người dùng và toàn ngành, đó mới là tiêu chuẩn chính để đánh giá dự án tốt hay xấu.