d/acc: Một năm nhìn lại và suy ngẫm

Năm ngoái, tôi đã viết một bài báo về chủ nghĩa lạc quan công nghệ, trình bày niềm đam mê của tôi đối với công nghệ cũng như những lợi ích to lớn mà nó có thể mang lại, đồng thời cũng bày tỏ sự thận trọng đối với một số vấn đề cụ thể, đặc biệt là rủi ro hủy diệt mà AI siêu thông minh có thể mang lại hoặc dẫn đến việc loài người mất quyền lực một cách không thể đảo ngược.

Điểm chính của bài viết là kêu gọi một triết lý: tăng tốc phòng thủ phi tập trung, dân chủ và khác biệt. Chúng ta nên tăng tốc phát triển công nghệ, nhưng cần chọn lọc tập trung vào những công nghệ có thể tăng cường khả năng phòng thủ của chúng ta thay vì khả năng phá hoại, và cam kết phân tán quyền lực, thay vì tập trung quyền lực vào tay một số ít tinh hoa. Sự phòng thủ này nên bắt chước mô hình dân chủ của Thụy Sĩ và khu vực Zomia gần như vô chính phủ trong lịch sử, thay vì mô hình lãnh chúa và lâu đài dưới chế độ phong kiến trung cổ.

Trong năm qua, những ý tưởng và quan niệm này đã có sự phát triển và trưởng thành đáng kể. Tôi đã chia sẻ những ý tưởng này trên nền tảng "80.000 giờ", nhận được nhiều phản hồi, trong đó phần lớn là tích cực, tất nhiên cũng có một số ý kiến phê bình.

Công việc này cũng đã đạt được tiến triển đáng kể: lĩnh vực vắc xin mã nguồn mở có thể xác minh đã có những bước tiến; nhận thức về giá trị của không khí trong nhà khỏe mạnh ngày càng tăng; các ghi chú cộng đồng tiếp tục phát huy vai trò tích cực; thị trường dự đoán đã có một năm đột phá như một công cụ thông tin; bằng chứng không kiến thức đã được ứng dụng trong nhận dạng danh tính chính phủ và lĩnh vực mạng xã hội ( và đảm bảo an toàn cho ví Ethereum thông qua trừu tượng hóa tài khoản ); công cụ hình ảnh mã nguồn mở đã được ứng dụng trong lĩnh vực y tế và giao diện não-máy, v.v.

Vào mùa thu năm ngoái, chúng tôi đã tổ chức sự kiện d/acc quan trọng đầu tiên: "Ngày khám phá d/acc" ( d/aDDy ), sự kiện đã quy tụ các diễn giả từ các lĩnh vực trụ cột khác nhau của d/acc ( sinh học, vật lý, mạng, phòng thủ thông tin và công nghệ thần kinh ), kéo dài suốt một ngày. Những người đã dành lâu dài cho những công nghệ này bắt đầu hiểu thêm về công việc của nhau, và những người bên ngoài cũng ngày càng nhận thức được tầm nhìn lớn lao hơn này: những giá trị thúc đẩy sự phát triển của Ethereum và tiền điện tử có thể mở rộng đến một thế giới rộng lớn hơn.

Nội hàm và ngoại diên của d/acc

Hãy tưởng tượng về một cảnh tượng vào năm 2042. Bạn thấy một tin tức trên phương tiện truyền thông nói rằng thành phố của bạn có thể bùng phát một đại dịch mới. Đối với những tin tức như vậy, bạn đã quen thuộc: mọi người thường phản ứng quá mức đối với mỗi sự biến đổi của bệnh động vật, mà trong hầu hết các trường hợp, những biến đổi này cuối cùng không dẫn đến khủng hoảng thực sự. Hai lần đại dịch tiềm ẩn trước đó đã được phát hiện sớm thông qua việc giám sát nước thải và phân tích nguồn mở trên mạng xã hội, và đã được ngăn chặn thành công ngay từ giai đoạn đầu. Tuy nhiên, lần này tình hình khác biệt, thị trường dự đoán cho thấy xác suất xuất hiện ít nhất 10,000 ca bệnh lên đến 60%, điều này khiến bạn rất lo lắng.

Vào ngày hôm qua, chuỗi gen của virus đã được xác định. Cập nhật phần mềm cho thiết bị kiểm tra không khí trong túi của bạn đã được phát hành ngay lập tức, nhờ vào bản cập nhật này, thiết bị kiểm tra có thể phát hiện virus mới ( thông qua kiểm tra một lần hít thở, hoặc kiểm tra ) sau khi bị phơi nhiễm với không khí trong phòng trong 15 phút. Trong khi đó, hướng dẫn và mã nguồn mở để tạo ra vắc-xin bằng thiết bị có thể được truy cập tại bất kỳ cơ sở y tế hiện đại nào trên toàn cầu dự kiến sẽ được phát hành trong vài tuần tới. Hầu hết mọi người hiện chưa thực hiện bất kỳ hành động nào, họ chủ yếu dựa vào các biện pháp lọc không khí và thông gió rộng rãi để bảo vệ an toàn cho bản thân.

Vì bạn có vấn đề về miễn dịch, nên bạn hành động cẩn thận hơn: Trợ lý AI cá nhân chạy trên nền tảng mã nguồn mở mà bạn sử dụng, ngoài việc thực hiện các nhiệm vụ thông thường như điều hướng, gợi ý nhà hàng và hoạt động, còn sẽ xem xét dữ liệu thử nghiệm không khí và dữ liệu carbon dioxide theo thời gian thực, từ đó chỉ gợi ý cho bạn những địa điểm an toàn nhất. Những dữ liệu này được cung cấp bởi hàng nghìn người tham gia và thiết bị, nhờ vào công nghệ chứng minh không biết và riêng tư vi phân, giảm thiểu tối đa rủi ro dữ liệu bị rò rỉ hoặc bị lạm dụng cho các mục đích khác ( Nếu bạn có ý định đóng góp dữ liệu cho các tập dữ liệu này, còn có các trợ lý AI cá nhân khác sẽ xác minh xem các công cụ mã hóa này có thực sự hiệu quả hay không ).

Hai tháng sau, dịch bệnh kỳ diệu biến mất: dường như 60% người dân đã tuân thủ các quy định phòng chống dịch cơ bản, tức là đeo khẩu trang khi thiết bị kiểm tra không khí phát ra cảnh báo và cho thấy có virus, nếu kết quả xét nghiệm cá nhân dương tính thì tự cách ly tại nhà. Chính biện pháp này đã đủ để giảm tỷ lệ lây lan, vốn đã giảm mạnh do lọc không khí bị động, xuống dưới 1. Một mô phỏng cho thấy bệnh có thể nghiêm trọng gấp năm lần so với đại dịch Covid-19 hai mươi năm trước, nhưng hiện tại lại không gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

Sự kiện ngày khám phá d/acc đã đạt được một thành quả cực kỳ tích cực, đó là tư tưởng d/acc đã thành công trong việc tập hợp những người đến từ các lĩnh vực khác nhau lại với nhau, và thực sự kích thích sự quan tâm sâu sắc của họ đối với công việc của nhau.

Việc tổ chức một sự kiện "đa dạng" không phải là điều khó khăn, nhưng để những người có nền tảng và sở thích khác nhau thực sự thiết lập mối liên hệ chặt chẽ lại là điều không dễ. Tôi vẫn còn nhớ rõ trải nghiệm bị ép phải xem những vở opera dài dòng trong thời trung học và phổ thông, khi đó tôi cảm thấy những vở opera này thật nhàm chán. Tôi biết mình "nên" trân trọng chúng, vì nếu không, tôi sẽ bị coi là một kẻ lười biếng trong lĩnh vực máy tính không có văn hóa, nhưng tôi không thể cảm nhận được nội dung của opera ở mức độ sâu sắc hơn. Tuy nhiên, bầu không khí của sự kiện d/acc lại hoàn toàn khác: cảm giác mọi người thật sự yêu thích việc tìm hiểu về các công việc trong các lĩnh vực khác nhau.

Nếu chúng ta khao khát xây dựng một tương lai tươi sáng hơn so với sự thống trị, chậm lại và hủy diệt, thì chắc chắn chúng ta cần phải tiến hành xây dựng liên minh rộng rãi này. d/acc dường như đã đạt được những thành công đáng kể trong lĩnh vực này, chỉ điều này thôi cũng đủ để chứng minh giá trị quý giá của tư tưởng này.

Ý tưởng cốt lõi của d/acc rất đơn giản và rõ ràng: tăng tốc độ phòng thủ phân tán, dân chủ và khác biệt. Xây dựng công nghệ có thể thúc đẩy sự cân bằng tấn công và phòng thủ nghiêng về phía phòng thủ, đồng thời trong quá trình thực hiện không phụ thuộc vào việc trao quyền cho các cơ quan trung ương. Có một mối liên hệ chặt chẽ nội tại giữa hai khía cạnh này: bất kỳ cấu trúc chính trị nào phân tán, dân chủ hoặc tự do thường có thể phát triển mạnh mẽ khi việc phòng thủ dễ dàng thực hiện, trong khi đó sẽ đối mặt với những thách thức nghiêm trọng khi phòng thủ gặp nhiều khó khăn - trong những trường hợp đó, kết quả có khả năng xảy ra nhất là một khoảng thời gian hỗn loạn khi mọi người chống lại nhau, cuối cùng đạt được trạng thái cân bằng do những kẻ mạnh nhất thống trị.

Một cách để hiểu tầm quan trọng của việc cố gắng đồng thời hiện thực hóa tính phi tập trung, tính phòng thủ và tính gia tốc là so sánh nó với những ý tưởng phát sinh từ việc từ bỏ bất kỳ một trong ba khía cạnh này.

Tăng tốc phi tập trung, nhưng bỏ qua phần "phòng thủ khác biệt"

Về bản chất, điều này giống như việc trở thành một người theo chủ nghĩa tăng tốc hiệu quả ( e/acc ), nhưng đồng thời theo đuổi sự phi tập trung. Có rất nhiều người thực hiện điều này, trong đó một số tự gọi mình là d/acc, nhưng họ hữu ích mô tả trọng tâm của mình là "tấn công". Hơn nữa, còn nhiều người khác thể hiện sự nhiệt huyết nhẹ nhàng hơn đối với "AI phi tập trung" và các chủ đề tương tự, nhưng theo quan điểm của tôi, họ rõ ràng thiếu sự chú ý đến khía cạnh "phòng thủ".

Theo tôi, cách này có thể tránh được rủi ro một nhóm cụ thể áp đặt chế độ độc tài lên toàn nhân loại, nhưng nó không giải quyết được các vấn đề cấu trúc tiềm ẩn: trong một môi trường thuận lợi cho tấn công, luôn có rủi ro liên tục về thảm họa xảy ra, hoặc có ai đó sẽ tự định vị mình là người bảo vệ và chiếm giữ vị trí thống trị vĩnh viễn. Đối với AI, nó cũng không thể giải quyết một cách thỏa đáng rủi ro quyền lực của con người bị suy yếu so với AI.

Phòng thủ khác biệt được tăng tốc, nhưng bỏ qua "phi tập trung và dân chủ"

Để đạt được mục tiêu an toàn mà chấp nhận kiểm soát tập trung, điều này luôn có một sức hấp dẫn nhất định đối với một bộ phận người, độc giả chắc chắn đã quen thuộc với nhiều trường hợp như vậy và những bất lợi mà chúng mang lại. Gần đây, một số người lo ngại rằng kiểm soát tập trung cực đoan có thể là cách duy nhất để đối phó với công nghệ cực đoan trong tương lai: ví dụ, hãy tưởng tượng một kịch bản giả định, "mọi người đều đeo một 'nhãn tự do' - đây là sản phẩm tiếp theo của thiết bị giám sát đeo được hiện nay còn hạn chế hơn, giống như một số quốc gia sử dụng làm biện pháp thay thế cho án tù với nhãn chân... video và âm thanh được mã hóa liên tục được tải lên, và được máy móc giải mã theo thời gian thực". Tuy nhiên, có một vấn đề về mức độ của kiểm soát tập trung. Một hình thức kiểm soát tập trung tương đối nhẹ nhàng nhưng thường bị bỏ qua nhưng vẫn có hại, thể hiện trong lĩnh vực công nghệ sinh học ( chẳng hạn như thực phẩm, vắc-xin ) sự chống đối đối với sự giám sát của công chúng, và cho phép hành vi chống đối này không bị thách thức bởi các quy định mã nguồn đóng.

Rủi ro của phương thức này rõ ràng, đó là trung tâm bản thân thường trở thành nguồn gốc của rủi ro. Chúng ta đã chứng kiến điều này trong thời gian đại dịch COVID-19, nghiên cứu chức năng được tài trợ bởi nhiều chính phủ lớn trên thế giới có thể là nguyên nhân gốc rễ của đại dịch, nhận thức tập trung đã dẫn đến việc Tổ chức Y tế Thế giới từ chối công nhận virus COVID-19 lây lan qua không khí trong nhiều năm, trong khi việc áp dụng giãn cách xã hội bắt buộc và yêu cầu tiêm vắc xin đã gây ra phản ứng chính trị có thể kéo dài hàng thập kỷ. Tình huống tương tự rất có thể xảy ra một lần nữa trong bất kỳ tình huống rủi ro nào liên quan đến AI hoặc các công nghệ rủi ro khác. So với đó, cách tiếp cận phi tập trung sẽ hiệu quả hơn trong việc đối phó với rủi ro từ chính trung tâm.

Phòng thủ phi tập trung, nhưng loại bỏ tăng tốc

Về bản chất, đây là sự cố gắng làm chậm tiến bộ công nghệ hoặc thúc đẩy suy thoái kinh tế.

Chiến lược này phải đối mặt với hai thách thức. Đầu tiên, nhìn chung, sự phát triển công nghệ và kinh tế mang lại lợi ích cực kỳ lớn cho nhân loại, bất kỳ sự trì hoãn nào cũng sẽ gây ra chi phí khó đo lường. Thứ hai, trong một thế giới không phải độc tài, sự đình trệ là không ổn định: những người hoặc nhóm "gian lận" nhiều nhất, có khả năng tìm ra những cách hợp lý để tiếp tục thúc đẩy phát triển sẽ chiếm ưu thế. Chiến lược giảm tốc có thể phát huy tác dụng ở một số tình huống cụ thể: ví dụ, thực phẩm ở châu Âu lành mạnh hơn thực phẩm ở Mỹ, đó là một ví dụ; thành công đạt được cho đến nay trong việc không phổ biến vũ khí hạt nhân cũng vậy. Tuy nhiên, những chiến lược này sẽ không thể phát huy tác dụng mãi mãi.

Thông qua d/acc, chúng tôi cam kết đạt được các mục tiêu sau:

• Trong bối cảnh thế giới ngày càng có xu hướng bộ lạc hóa, chúng ta kiên định với nguyên tắc, không chỉ mù quáng xây dựng mọi thứ - ngược lại, chúng ta mong muốn xây dựng những điều cụ thể để làm cho thế giới trở nên an toàn và tốt đẹp hơn.
• Nhận thức được sự tiến bộ công nghệ theo cấp số nhân có nghĩa là thế giới sẽ trở nên vô cùng kỳ lạ, và "dấu chân" tổng thể của loài người trong vũ trụ chắc chắn sẽ tiếp tục gia tăng. Năng lực của chúng ta trong việc bảo vệ các loài động vật, thực vật và con người dễ bị tổn thương khỏi tổn hại phải được nâng cao liên tục, và con đường duy nhất là tiến về phía trước.
• Xây dựng công nghệ có thể thực sự bảo vệ chúng ta, thay vì dựa trên giả định "người tốt ( hoặc AI tốt ) kiểm soát mọi thứ". Chúng ta đạt được mục tiêu này bằng cách xây dựng những công cụ tự nhiên hiệu quả hơn để xây dựng và bảo vệ so với việc phá hoại.

Một cách tiếp cận khác để suy nghĩ về d/acc là quay trở lại khung của phong trào Pirate Party ở châu Âu vào cuối những năm 2000: trao quyền.

Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng một thế giới có thể giữ lại tính chủ động của con người, đạt được tự do tiêu cực, tức là tránh sự can thiệp tích cực vào khả năng định hình số phận của chúng ta từ bất kỳ ai, cho dù là công dân bình thường, chính phủ, hay siêu trí tuệ nhân tạo (, đồng thời đạt được tự do tích cực, tức là đảm bảo rằng chúng ta có kiến thức và tài nguyên để thực hiện khả năng này. Điều này phản ánh một truyền thống tự do cổ điển kéo dài hàng thế kỷ, bao gồm sự quan tâm của Stewart Brand đối với "công cụ tiếp cận", cũng như nhấn mạnh của John Stuart Mill về giáo dục và tự do như là những yếu tố then chốt cho sự tiến bộ của nhân loại - có thể bổ sung thêm hy vọng của Buckminster Fuller rằng quá trình giải quyết vấn đề toàn cầu là tham gia và phân bố rộng rãi. Với bối cảnh công nghệ của thế kỷ 21, chúng ta có thể coi d/acc như là một cách để đạt được những mục tiêu tương tự này.

![Vitalik bài viết mới: Chủ nghĩa tăng tốc phi tập trung làm thế nào tiền điện tử và AI?])