Khó khăn và triển vọng tương lai của hệ sinh thái Ethereum

Gần đây, Ethereum (ETH) lại trở thành tâm điểm bàn luận sôi nổi trong cộng đồng tiền điện tử. Đợt thảo luận này chủ yếu xuất phát từ hai khía cạnh: một là cuộc phỏng vấn giữa Vitalik và ETHPanda đã gây ra một cuộc thảo luận rộng rãi trong cộng đồng tiếng Trung, hai là tỷ giá ETH so với BTC liên tục giảm, đã khiến nhiều người lo ngại. Về vấn đề này, tôi có một số ý kiến cá nhân, hy vọng có thể cung cấp cho mọi người một số ý tưởng mới.

Tổng thể mà nói, tôi cho rằng triển vọng phát triển dài hạn của ETH vẫn là lạc quan. Hiện tại trên thị trường không có đối thủ nào có thể trực tiếp cạnh tranh với Ethereum, bởi vì giá trị cốt lõi của Ethereum - "môi trường thực thi phi tập trung" - trong đó, "phi tập trung" mới là yếu tố thực sự quan trọng, chứ không phải chỉ đơn thuần là "môi trường thực thi". Cơ sở này vẫn chưa có sự thay đổi căn bản.

Tuy nhiên, sinh thái Ethereum hiện tại thực sự đang đối mặt với một số rào cản phát triển, chủ yếu thể hiện ở hai khía cạnh:

Đầu tiên, lĩnh vực Restaking đã gây ra một số phân tán tài nguyên cho công nghệ chính của Ethereum Layer2. Cơ chế Restaking bản thân nó không thể tạo ra nhu cầu gia tăng cho ETH, điều này trực tiếp dẫn đến việc đầu cuối ứng dụng khó có đủ tài nguyên phát triển và sự chú ý của người dùng, việc quảng bá và giáo dục người dùng rơi vào tình trạng đình trệ.

Thứ hai, một số lãnh đạo ý kiến và những người có lợi ích trong hệ sinh thái Ethereum đang hình thành một giai cấp lợi ích tương đối khép kín, điều này làm cho sự lưu thông giai cấp trong nội bộ hệ sinh thái có xu hướng cứng nhắc. Hệ sinh thái phát triển do đó thiếu động lực đủ mạnh, động lực đổi mới cũng vì vậy mà giảm sút.

Ảnh hưởng của Restaking đến tài nguyên sinh thái Ethereum

Lộ trình phát triển chính thức của Ethereum luôn là xây dựng một môi trường thực thi hoàn toàn phi tập trung thông qua công nghệ phân mảnh (Sharding). Nói một cách đơn giản, đó là tạo ra một nền tảng điện toán đám mây hoàn toàn phân tán, không bị kiểm soát bởi bất kỳ bên nào. Trên nền tảng này, các ứng dụng có thể thu được tài nguyên tính toán và lưu trữ thông qua cơ chế đấu giá thị trường, và tất cả việc phân bổ tài nguyên hoàn toàn được điều chỉnh bởi mối quan hệ cung cầu trên thị trường.

Xét đến độ phức tạp của công nghệ, cộng đồng cuối cùng đã chọn giải pháp Rollup-Layer2 làm hướng phát triển chính. Trong giải pháp này, các ứng dụng có thể lựa chọn xây dựng trên Layer2 độc lập, trong khi mạng chính Ethereum đóng vai trò là cơ sở hạ tầng cho tất cả các chuỗi ứng dụng, cung cấp tính cuối cùng của dữ liệu và chức năng trung gian thông tin cho các chuỗi ứng dụng. Kiến trúc chính-phụ này có hiệu suất và chi phí tốt, vừa giảm chi phí vận hành ứng dụng, vừa duy trì được sự cân bằng tốt về mức độ phi tập trung và an ninh.

Tuy nhiên, vào cuối năm ngoái, lĩnh vực ETH Restaking nổi lên, với EigenLayer là đại diện, đã gây ra một số tác động đến con đường phát triển này. Ý tưởng của Restaking bắt nguồn từ việc tái sử dụng tài sản nhàn rỗi, nó trực tiếp tái sử dụng ETH tham gia vào staking PoS và cung cấp chức năng thực thi cho bên ngoài, được gọi là AVS (Dịch vụ xác nhận trừu tượng).

Mặc dù từ góc độ đổi mới, Restaking là một hướng đi rất có giá trị, nhưng nó cũng là một yếu tố quan trọng dẫn đến tình huống khó khăn hiện tại của Ethereum. Bởi vì sự xuất hiện của nó trùng hợp với thời điểm công nghệ Layer2 đã tương đối trưởng thành, lẽ ra đây nên là thời điểm then chốt để tăng cường đầu tư vào ứng dụng. Sự nổi lên của lĩnh vực Restaking thực tế đã gây ra một loại "tấn công ma cà rồng" đối với Layer2, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thu hút giá trị của ETH.

Restaking cung cấp một "giải pháp đồng thuận thứ hai" cho các ứng dụng mà không cần phải trả chi phí ETH trên chuỗi chính. Lấy AVS - lớp khả năng sử dụng dữ liệu (DA) hiện đang đại diện cho ví dụ điển hình, chuỗi ứng dụng ban đầu cần phải đảm bảo tính cuối cùng của dữ liệu bằng cách gọi hợp đồng trên chuỗi chính, điều này tạo ra nhu cầu đối với ETH. Nhưng Restaking cung cấp một sự lựa chọn mới, các ứng dụng có thể mua đồng thuận thông qua AVS mà thậm chí không cần sử dụng ETH, có thể thanh toán phí bằng bất kỳ tài sản nào. Điều này đã biến thị trường DA vốn đã bị độc quyền bởi Ethereum thành một thị trường cạnh tranh, làm suy yếu quyền định giá thị trường của Ethereum và ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của nó.

Nghiêm trọng hơn, Restaking đã phân tán tài nguyên quý giá đáng lẽ nên được đầu tư vào việc quảng bá ứng dụng và giáo dục thị trường. Những tài nguyên này đã bị thu hút vào việc "xây dựng lại" cơ sở hạ tầng, trong khi tình trạng hiện tại của hệ sinh thái Ethereum chính là do thiếu đủ nhiều ứng dụng hoạt động dẫn đến toàn bộ hệ thống thu hút giá trị hoạt động kém.

Vấn đề cứng hóa tầng lớp trong hệ sinh thái Ethereum

Trong hệ sinh thái Ethereum, chúng ta rất khó tìm thấy những người lãnh đạo ý kiến tích cực và năng động như các chuỗi công khai khác. Mặc dù những lãnh đạo này đôi khi được coi là yếu tố thúc đẩy sự nóng lên của thị trường, nhưng không thể phủ nhận rằng họ đã đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức mạnh cộng đồng và sự tự tin của các đội ngũ khởi nghiệp.

Trong hệ sinh thái Ethereum, ngoài Vitalik, rất khó để nghĩ đến những nhân vật lãnh đạo có ảnh hưởng rộng rãi khác. Hiện tượng này một phần bắt nguồn từ sự chia rẽ của đội ngũ sáng lập ban đầu, nhưng nhiều hơn là liên quan đến việc củng cố các tầng lớp bên trong hệ sinh thái. Nhiều lợi ích phát triển của hệ sinh thái đã bị các thành viên tham gia sớm độc quyền. Xét đến quy mô huy động vốn ban đầu của Ethereum và giá trị thị trường hiện tại, nhiều người tham gia sớm mặc dù không làm gì cũng đã tích lũy được khối tài sản khổng lồ.

Do đó, nhiều người tham gia sớm bắt đầu chuyển sang chiến lược bảo thủ, so với việc mở rộng, việc duy trì hiện trạng trở nên hấp dẫn hơn. Để tránh rủi ro, họ có xu hướng áp dụng chiến lược thận trọng hơn khi thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái. Ví dụ, những người tham gia sớm chỉ cần đảm bảo rằng các dự án hiện có như AAVE giữ vững ổn định và cho vay một lượng lớn ETH mà họ nắm giữ cho những người dùng có nhu cầu đòn bẩy để kiếm lợi nhuận ổn định, từ đó họ duy trì được lợi suất khả quan, khiến họ thiếu động lực để thúc đẩy sự phát triển của các dự án mới một cách mạnh mẽ.

Mặc dù vậy, tôi vẫn tin rằng xu hướng phát triển dài hạn của ETH là tích cực. Hiện tại, trên thị trường không có đối thủ nào có thể cạnh tranh trực tiếp với Ethereum, vì trong giá trị của Ethereum, "môi trường thực thi phi tập trung" là cốt lõi, và không chỉ đơn thuần là "môi trường thực thi". Cơ sở này vẫn chưa thay đổi một cách căn bản. Do đó, chỉ cần có thể tích hợp hiệu quả tài nguyên, thúc đẩy xây dựng hệ sinh thái ứng dụng, tương lai của Ethereum vẫn đầy hy vọng.