Insights4.vc: Küresel şifreleme varlıkları düzenlemesi görünümü (Mayıs 2025)

Yazar: Insights4.vc Çeviri: Shan Opa, Altın Finans

2025'te, küresel kripto para düzenlemesi kritik bir aşamaya girdi, ana yargı bölgeleri düzenleme güçlerini artırıyor.

Avrupa'da, Kripto Varlıklar Piyasası Yönetmeliği (MiCA) 2024 Aralık'ta tamamen yürürlüğe girecek ve kripto hizmetleri ile stabilcoinler için kapsamlı standartlar belirleyecek. Bu arada, ABD kripto düzenlemeleri için gelecekteki yönü aktif olarak belirlemeye çalışıyor. 3 Nisan 2025'te, ABD Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi, STABLE Yasası (H.R. 2392)'nı kabul etti; 13 Mart 2025'te ise Senato Bankacılık Komitesi, 18'e 6 oyla iki partili destekle GENIUS Yasası'nı onayladı.

Küresel düzeyde, bazı kilit kurumlar da politika oluşturma üzerinde etki yapmaktadır: Uluslararası İstem Bankası (BIS) 2025 Nisan ayında bir araştırma raporu yayınlayarak stabilcoinler için sıkı rezerv gereklilikleri önerdi; Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) 2025 Şubat ile Nisan arasında "seyahat kuralları"nın revizyonu hakkında kamuya açık bir danışma süreci başlattı ve tüm kripto ödemelerini kapsama almayı planladı; Basel Komitesi'nin kripto varlıklar için belirlediği sermaye kuralları 2025 Ocak 1'de resmi olarak yürürlüğe girdi.

Asya'da, düzenleyici kurumlar da hızla takip ediyor: Hong Kong Menkul Kıymetler ve Vadeli İşlemler Komisyonu (SFC), 2025 yılı Nisan ayında kripto teminatı için yeni düzenlemeler yayınladı ve 2023 yılında uygulamaya koyduğu borsa lisanslama sistemini daha da geliştirdi; Singapur, 2023 yılı Ağustos ayından itibaren stabilcoin lisanslama çerçevesini tamamladı. Orta Doğu bölgesinde ise, Dubai Sanal Varlık Düzenleme Kurumu (VARA) öncülüğünde, 2024 yılı Ekim ayında güncellenmiş kripto pazarlama yönetmelikleri yayınlandı, Bahreyn ise 2024 yılı Şubat ayında kripto kurallarını güncelledi.

Afrika ve Latin Amerika'nın yeni ortaya çıkan pazarlarında, düzenleme de hızla ilerliyor: Kenya, 2025 Ocak ayında Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) yayınladığı düzenleyici kılavuzu aldı; Brezilya, 2025 yılının sonuna kadar aşamalı olarak kripto düzenlemelerini uygulamayı planlıyor; Arjantin ise 2025'in başında tokenleştirilmiş menkul kıymetler için bir düzenleyici kum havuzu başlattı.

Küresel Düzenleyici Sıcaklık Haritası

Küresel kripto düzenlemesinin olgunluğu "kapsamlı düzenlemeler" ile "tam yasak" arasında değişmektedir.

• Kapsamlı Düzenlemeler: Avrupa Birliği (MiCA), Birleşik Krallık (yakında yürürlüğe girecek FSM yasası kapsamındaki kripto düzenlemeleri), Singapur (Ödeme Hizmetleri Yasası ve stablecoin düzenleme kılavuzu), Hong Kong (lisans sistemi), İsviçre ve Avustralya detaylı düzenlemelere sahiptir. Japonya, Kanada ve bazı Karayip finans merkezleri de daha olgun kripto kurallarına sahiptir.
• Devam Ediyor: Amerika Birleşik Devletleri, önemli kripto düzenlemeleri (stabilcoin yasası, FIT21 gibi) üzerine tartışmalar yapıyor, ancak henüz resmi bir yasalaşma gerçekleşmedi. Güney Kore, 2024 Temmuz'unda Sanal Varlık Kullanıcı Koruma Yasası'nı (VAUPA) yürürlüğe soktu. Brezilya, 2022'de yasayı kabul ederek temel oluşturdu, Merkez Bankası'nın hedefi 2025 yılı sonuna kadar birinci aşama kurallarını çıkarmak; Başkan Campos Neto, 2024 Ekim'inde stabilcoin kuralları ve tam VASP çerçevesinin önümüzdeki yıl yayınlanacağını belirtti. Hindistan, 2025 Şubat'ında yeni Gelir Vergisi Yasası'nı sunarak 'sanal dijital varlıkları' resmi olarak tanımladı, ancak %30 vergi oranı ve %1 TDS'yi koruyor ve Hazine Bakanlığı'ndan 2025 Temmuz'unda olası reform önerileri sunmasını istiyor. Güney Afrika ve İsrail, düzenleyici çerçeveler geliştiriyor. Meksika, Kolombiya ve Filipinler ise finansal teknoloji yasaları altında kripto işlemleri ve ödemelerini düzenliyor.
• Başlangıç Aşaması: Birçok ülke hala keşif aşamasındadır. Örneğin, Meksika finansal teknoloji yasası altında kripto faaliyetlerine izin vermekte, ancak ayrıntıları geliştirmeye devam etmektedir; Arjantin ve Ekvador, tokenleştirilmiş düzenleyici kum havuzlarını denemektedir. Kenya ve Nijerya gibi Afrika pazarları, IMF ve Dünya Bankası desteğiyle kripto yasalarını araştırmaktadır. Brezilya ve Arjantin dışında, Şili, Peru gibi Latin Amerika ülkeleri de kripto pazarının gelişimini yakından takip etmektedir.
• Sınırlayıcı: Bazı ülkeler yalnızca sınırlı kripto faaliyetlerine izin vermektedir. Örneğin, Katar'ın yeni dijital varlık çerçevesi kripto para birimlerini ve stablecoin'leri açıkça hariç tutmaktadır; Suudi Arabistan henüz net bir kripto düzenlemesine sahip değildir ve bu konuda temkinli bir tutum sergilemektedir. Kuveyt ve Umman gibi diğer Körfez ülkeleri ise uyarılarda bulunmuş veya düşük seviyede katılım göstermektedir.
• Yasaklayıcı: Çin, Vietnam gibi ülkelerde kripto para ticareti ve madenciliği temel olarak yasaktır (örneğin, Çin 2021'den itibaren kapsamlı bir kripto yasakladı).

Amerika

Özet: ABD politika yapıcıları, stabilcoinler ve kurumlar arası düzenleyici koordinasyona odaklanıyor. 2025 yılının başında, Temsilciler Meclisi, 32'ye 17 oyla bipartisan bir oylama ile "STABLE Yasası"nı (yani "Stabilcoin Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Yasası") kabul etti; Senato Bankacılık Komitesi ise "GENIUS Yasası"nı (yani "ABD Stabilcoin Ulusal Yenilik Sistemi Kurma ve Yönlendirme Yasası") ilerletti. Bu iki yasa tasarısı, ABD doları destekli stabilcoinler için katı rezerv ve bilgi açıklama gereklilikleri getirecek ve şu anda Kongre oylamasını bekliyor.

Aynı zamanda, eski başkan Trump, "Ulusal Kripto Para Stratejisi"ni açıkça teşvik etti ve ABD’nin Bitcoin rezervleri ve dijital varlık rezervleri planlarını araştırmak için bir kripto çalışma grubunun kurulmasını emretti. Düzenleme açısından, hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler, SEC'in kripto projeleri ihraççılarına yönelik icra eylemlerinden (örneğin, token ticaret platformlarının kayıtsız menkul kıymetler olarak suçlanması) endişe duymaktadır. İlgili mevzuat, SEC ve CFTC'nin kripto varlıklarını ayrı ayrı denetlemesini ve görev çakışmalarını önlemeyi amaçlayan FIT21 Yasası gibi yasaları içermektedir.

Bu bağlamda, iki partili FIT21 taslağı (Senatörler Scott, Hagerty ve diğerleri tarafından ortaklaşa desteklenen), SEC ve CFTC arasındaki sorumluluk paylaşımını netleştirecek ve iki kurum tarafından ortaklaşa düzenlenecek olan yeni bir "izinli ödeme stablecoin'leri" sınıflandırması getirecek. Aynı zamanda düzenleyiciler de harekete geçiyor: SEC Komiseri Peirce'ın Kripto Görev Gücü, menkul kıymet düzenlemeleri kapsamında kripto borç verme ve stake etme üzerindeki kısıtlamaları hafifletebilecek saklama, borç verme, stake etme ve takas gibi konularda kamuoyu yorumu arıyor; Öte yandan CFTC liderliği, çoğu kripto para birimini "emtia" olarak sınıflandırma eğilimindedir.

Ayrıca, bankacılık düzenleyici kurumları, finansal teknoloji ve kripto saklama ile ilgili yönergeler yayımlıyor (OCC ve FDIC 2022-2024 arasında ilgili kılavuzları yayımladı). Genel olarak, pazarın stabilcoinler ve borsa yasasıyla ilgili son oylamaları dikkatle takip etmesi ve SEC ve CFTC'nin düzenleyici eylemlerine hazırlıklı olması gerekiyor. ABD'de şekillenen düzenleyici çerçeve, daha net bir stabilcoin standardı ve SEC ile CFTC'nin yeniden belirlediği düzenleyici sınırlarıyla daha sıkı bir piyasa ihraç kontrolü ve dolandırıcılıkla mücadele düzenlemesini güçlendirecektir.

Avrupa Birliği

Özet: Avrupa Birliği artık birleşik bir kripto yasal çerçevesine (MiCA) sahip, kara para aklamaya karşı düzenlemeler ve transfer kuralları da güçlendiriliyor. Mayıs 2023'te, Avrupa Birliği resmi olarak MiCA düzenlemesini kabul etti, bu yasanın çoğu kripto hizmetini kapsayan ilk yasal düzenleme. MiCA'nın kayıt/izin, şeffaflık, stabilcoin rezervleri ve tüketici koruması ile ilgili hükümleri 30 Aralık 2024'te yürürlüğe girecek. Üye ülkelerin düzenleyici kurumları, stabilcoin destek mekanizmaları, ticaret platformları ve bilgi açıklama teknik standartlarını içeren MiCA'nın ikinci aşamasını (Level-2) uygulamaya koyuyor.

Aynı zamanda, Avrupa Bankacılık Otoritesi (EBA) ve Menkul Kıymetler Piyasası Otoritesi (ESMA), kara para aklama/terörizmin finansmanı düzenlemeleri doğrultusunda kripto paralara yönelik denetimlerini geliştirmektedir. Dikkate değer bir nokta, Avrupa Birliği'nin yeni "seyahat kuralları" düzenlemesinin (1113/2023 sayılı) geleneksel para transferi kurallarını kripto alanına genişletmesi ve 2024 yılının sonunda yürürlüğe girmesidir. 2024 Temmuz'unda, EBA, kripto transferlerinde gönderici ve alıcı arasındaki bilgi gerekliliklerini netleştiren nihai "seyahat kuralları kılavuzunu" yayınlamıştır. Bu, Avrupa'daki kripto borsaları ve cüzdan hizmetlerinin, her işlem için ilgili kullanıcı bilgilerini banka gibi toplamasını gerektirmektedir.

2025 yılının başında, ülkelerin düzenleyici kurumları ilgili denetim açıklamalarını yayınlayacak. Avrupa Birliği de Avrupa genelinde (kripto da dahil) havale kara para aklama standartlarını birleştirmek için "Fon Transferi Yönetmeliği"nin revize edilmiş versiyonunu netleştiriyor. Uygulama açısından, ESMA kritik piyasaları (örneğin stabilcoinleri) gözden geçiriyor, EBA da kripto saklama standartlarını yayınladı. Avrupa Merkez Bankası ve üye ülkelerin merkez bankaları, MiCA'nın mevcut ödeme sistemleri ile nasıl entegre olacağını araştırıyor, Avrupa Birliği de wholesale CBDC pilot projeleri üzerine tartışmalara başladı.

Şu anda, Avrupa Birliği kripto pazar operatörleri net bir hukuki çerçeve altında faaliyet göstermektedir: hizmet sağlayıcıları, bir üye devlette kayıtlı olmalı (veya pasaport mekanizmasını kullanmalı), sermaye ve saklama kurallarına uymalı ve KYC ile seyahat kuralları yükümlülüklerini yerine getirmelidir. Bu, sektör çalışanları için, ulusal düzeyde "kripto vahşi çağının" sona erdiğini işaret etmektedir: sınır ötesi token ihraçları ve işlemleri sıkı bir şekilde düzenlenecek ve sermaye gereksinimlerine tabi olacaktır, stabilcoin'lerin %100 rezerv sağlaması gerekmektedir.

MiCA Seviye-2 aşaması başladı: 29 Nisan 2025'te, Avrupa Komisyonu ilk MiCA yetkilendirme düzenlemesini (piyasa manipülasyonu kontrolü ile ilgili RTS) kabul etti, daha fazla RTS kuralı 2025'in ikinci yarısında sırasıyla yayınlanacaktır.

İngiltere

Özet: Bir süre ara verdikten sonra, Birleşik Krallık kriptoyu kapsamlı bir şekilde düzenlemeye alıyor. 2023 tarihli Finansal Hizmetler ve Pazarlar Yasası (FSM Yasası) temelinde, Birleşik Krallık hükümeti, tüm ana kripto faaliyetlerini (stabilcoinler dahil) düzenlemek için yasalaşmayı onayladı ve önceki aşamalı yaklaşımını terk etti.

2024 yıl sonlarında, yeni hükümet Finansal Davranış Otoritesi'nin (FCA) denetim alanını genişleteceğini, kripto ticareti, saklama, borsa ve stablecoin çıkarımını kapsayacak şekilde duyurdu. FSM yasası, Haziran 2023'ten bu yana "kripto varlıkları" geniş bir şekilde tanımladı ve Hazine'ye kripto faaliyetlerini düzenlenen davranışlar olarak belirleme yetkisi verdi.

Bu nedenle, Birleşik Krallık düzenleyici yol haritası şunları içermektedir: 2025'te yeni ikincil mevzuat (örneğin, "Düzenleyici Faaliyetler Yasası"nın revizyonu) ve FCA tarafından yayımlanan düzenleyici kurallar aracılığıyla, kripto ticaret platformlarının listeleme ve bilgi açıklama yükümlülüklerini, kriptoya genişletilmiş piyasa manipülasyonu kurallarını (yani önerilen MARC sistemi) ve stablecoin geri alım güvencesini kapsayacaktır. FCA, kripto saklama ve staking ile ilgili tartışma belgeleri yayımlamıştır.

2025 yılının Ocak ayında, hükümet bir kararname yayınlayarak kripto staking'i "toplu yatırım planı" tanımından hariç tutarak uyumlu staking hizmetlerine yeşil ışık yaktı. FCA ayrıca 2025 yılında kripto saklama için fon güvenliği kuralları ve staking ile borç almanın müşteri fonları denetim çerçevesine nasıl dahil edileceği üzerine danışmanlık yapmayı planlıyor.

Aslında, yetkilendirilmiş kripto şirketlerin yakında tam FCA lisansına, net bir saklama mekanizmasına ve yeni bilgi açıklama süreçlerine ihtiyaç duyacaklar. Bankalar ve diğer İngiliz işletmeleri, kripto varlıkları düzenlemeye tabi yatırımlar olarak görmeye hazırlanmalı ve ilgili sermaye ve saklama gerekliliklerini yerine getirmelidir. Kripto piyasası istismarları da bu düzenlemeler uygulandıktan sonra İngiliz yasaları tarafından cezalandırılacaktır.

Asya

Önemli Noktalar: Asya'nın ana merkezleri düzenleyici sistemlerini kuruyor veya güncelliyor.

Japonya

Japonya, şu anda dünya genelinde en gelişmiş dijital varlık düzenleme çerçevelerinden birine sahiptir. Tüm borsa ve saklama kuruluşları, 2023'ün Haziran ayından itibaren tüm transferlerin FATF'nin "seyahat kuralları" veri gereksinimlerine uygun olması gerektiğinden, "Ödeme Hizmetleri Yasası"na göre kayıtlı olmalıdır. Düzenleyici kurumlar, işlem başlatıcıları ve alıcılar hakkında tam bilgi sahibi olabilmektedir. Stabilcoin'ler "elektronik ödeme araçları" olarak sınıflandırılmaktadır. 2025 Mart'ında, Finansal Hizmetler Ajansı (FSA), güvenli stabilcoinlerin en fazla %50'sinin Japonya'nın devlet tahvillerine veya vadeli mevduatlara yatırım yapmasına izin veren bir yasayı önermiştir. Yaklaşık aynı dönemde, SBI VC Trade, bu sistem altında USDC ihraç etme izni alan ilk kurum olmuştur. Tüketici koruma düzenlemeleri de güçlendirilmektedir: 2025 Mart'ında taslak olarak hazırlanan bir bildirim, stabilcoin ihraççılarının her yıl kayıtlı muhasebeci denetiminden geçmesini gerektirmektedir; güncellenmiş kılavuz, kripto varlık satış faaliyetlerine yönelik düzenlemeleri genişletmektedir.

Hong Kong

2023'te Hong Kong Menkul Kıymetler ve Vadeli İşlemler Komisyonu (SFC), Haziran 2023'ten itibaren geçerli olmak üzere yeni bir sanal varlık alım satım platformu lisanslama rejimi başlattı. 2025'in başlarında, SFC kuralı staking hizmetlerini de kapsayacak şekilde genişletmişti. Nisan 2025'te SFC, lisanslı platformların katı koşullar altında kripto staking (örneğin Ethereum staking) sunmasına izin veren bir kılavuz yayınladı: platformlar, taahhüt edilen varlıklar üzerinde tam kontrole sahip olmalı, sağlam bir bilgi açıklama ve risk yönetim sistemine sahip olmalı ve açık düzenleyici onay almalıdır. Bu, Hong Kong'un daha geniş politika yönünü, yani siber güvenlik için stake etmenin rolünü kabul eden ve güçlü yatırımcı korumaları gerektiren "ASPIRe" stratejisini yansıtıyor. SFC'nin 2025'te stablecoin'ler için düzenleyici kuralları tamamlaması ve 2024'te bir ön kamuoyu istişaresiyle sonuçlandırması bekleniyor.

Singapur

Singapur Para Otoritesi (MAS), Ödeme Hizmetleri Yasası aracılığıyla 2020'den bu yana kripto varlıklar için olgun bir düzenleyici rejim uygulamıştır. Ağustos 2023'te MAS, stablecoin'ler için tüm itibari paraya sabitlenmiş kripto para birimlerinin (USDS benzeri madeni paralar gibi) rezerv varlıklarla tamamen desteklenmesini ve düzenlenmiş kurumlarda tutulmasını gerektiren yeni bir düzenleyici çerçeve yayınladı. Singapur'un 2025 yılına kadar stablecoin ile ilgili kalan tüm kuralları tamamlaması bekleniyor.

Güney Kore

Güney Kore, 2023 ortasında "Sanal Varlık Kullanıcı Koruma Yasası" (VAUPA) kabul etti ve 19 Temmuz 2024'te resmi olarak yürürlüğe girecek. Bu yasa, geniş kapsamlı koruma önlemleri sunmaktadır: kripto borsaları müşteri varlıklarını izole etmek, sigorta bulundurmak, operasyon denetimleri gerçekleştirmek ve şüpheli etkinlikleri raporlamak zorundadır. Finansal Hizmetler Komisyonu (FSC), borsaların VAUPA uyarınca uyum sistemlerini önceden güçlendirdiğini açıkladı. Gelecekte, 2025 yılında istikrarlı coin rezervleri ve saklama yükümlülükleri gibi daha fazla kuralın çıkarılması beklenmektedir.

Diğer Asya Bölgeleri

Singapur ve Hong Kong, düzenleyici çerçevenin gelişiminde liderliğini sürdürüyor. Hindistan, küresel eğilimlere göre kripto politikasını yeniden değerlendiriyor. Çin anakarası, kripto ticaretine karşı katı yasaklama tutumunu sürdürmeye devam ediyor. Filipinler ve Malezya gibi gelişen pazarlar, kripto borsa ve hizmet sağlayıcılarını ılımlı bir şekilde düzenliyor, Endonezya Merkez Bankası da kripto lisanslama sistemini taslak haline getiriyor.

Orta Doğu

Önemli noktalar: Körfez ülkeleri özel kripto düzenleme sistemlerini hızla inşa ediyor.

Dubai (BAE)

Dubai'nin Sanal Varlıklar Düzenleme Kurumu (VARA), 2022 tarihli 4 sayılı Kanun ile kurulmuştur ve şu anda kapsamlı bir kripto düzenleme kuralları setine sahiptir. Ekim 2024'te VARA, BAE'de ikamet edenlere yönelik tüm kripto reklamlarını ve tanıtımlarını yönetmek için önceki yürütme emrinin yerini alan yeni bir Pazarlama Kuralı yayınladı. VARA'nın 2023 düzenlemeleri, borsaların, brokerlerin ve diğer kripto kurumlarının lisanslanmasını ve yönetimini kapsar. 2023'ten 2025'e kadar VARA, özellikle pazarlama ve barındırma işletmelerine odaklanarak yönergelerini genişletmeye devam edecek. Buna ek olarak, Dubai'nin Finansal Serbest Bölgesi DIFC ve ADGM, BAE'nin bölgesel bir kripto merkezi olarak konumunu daha da güçlendirmesine olanak tanıyan kendi DLT (Dağıtılmış Defter Teknolojisi) düzenleyici çerçevesini de geliştirdi.

Bahreyn

Bahreyn Merkez Bankası (CBB), 2022'de kendi sanal varlık düzenleyici kurumunu kurdu. 2024 Şubatında, CBB dijital varlık kurallarını uluslararası standartlarla uyumlu hale getirmek için güncelledi. Bahreyn şu anda lisanslı kripto borsa ve saklama hizmeti sağlayıcılarının faaliyet göstermesine izin veriyor ve sanal varlık hizmet sağlayıcılarına (VASPs) kara para aklama/terörizmin finansmanına karşı düzenlemeleri uyguluyor. Ülkenin borsa organı - Bahreyn Borsası da menkul kıymetlerin tokenizasyonu olasılığını araştırıyor.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan henüz özel bir kripto yasa çerçevesi oluşturmadı. Kripto ticareti teknik olarak denetimsizdir ve resmi olarak tanınmamaktadır. Suudi Arabistan Merkez Bankası (SAMA) ve Sermaye Piyasası Kurulu (CMA) kripto yatırım riskleri hakkında birçok kez uyarılar yayınladı. Ancak, ülke blokzincir teknolojisine ilgi göstermiştir ve merkez bankası dijital para projesi mBridge'e katılmıştır. 2020'lerin sonuna kadar kapsamlı bir kripto yasasının çıkarılması beklenmemektedir.

Katar

2024'te, Katar Finans Merkezi (QFC), QFC kayıtlı varlıkları için bir dijital varlık çerçevesi başlattı. Bu çerçeve, fiziksel varlıkların tokenleştirilmesi ve DLT uygulamalarını desteklerken, kripto para ve stabil coinleri açıkça hariç tutmaktadır. Bu nedenle, Katar hala temkinli bir tutum sergilemekte ve doğrudan kripto ticaretini kısıtlamakta, ancak düzenlenmiş tokenleştirilmiş finansal uygulamaları teşvik etmektedir.

Afrika ve Latin Amerika Genel Görünümü

Önemli Noktalar: Gelişen pazarlar, kripto düzenlemelerini aktif olarak keşfetmekte ve kademeli olarak geliştirmekte.

Afrika'daki çoğu ülke hala kripto düzenlemesinin keşif aşamasındadır. Ocak 2025'te Uluslararası Para Fonu (IMF), Kenya için teknik yardım hakkında bir rapor yayınladı ve kripto varlıklar için taksonomi standartları, kurumsal koordinasyonun güçlendirilmesi ve kara para aklamayla mücadele denetiminin iyileştirilmesi önerdi. Kenya Sermaye Piyasası Kurumu, ilgili mevzuatı hazırlama sürecindedir. FATF tarafından gri listeye alınmasının bir sonucu olarak Nijerya, kripto borsaları için düzenleyici stratejisini yeniden gözden geçiriyor. Güney Afrika'nın lisanslama rejimi yayında: 1 Haziran 2023'ten bu yana FSCA, 420 CASP (Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcısı) başvurusunu işleme koydu ve 248 Aralık 10 itibariyle toplam 2024 lisans onaylandı; "Seyahat kurallarının" uygulanması ve yerinde incelemesi 2025'in ilk çeyreğinde başlatılacak. Ruanda ve Nijerya gibi ülkeler şu anda VASP'ler için kara para aklamayı önleme uyumluluğuna odaklanıyor.

Latin Amerika'daki düzenleyici farklılıklar önemlidir. Brezilya, 2023'te ulusal düzeyde bir şifreleme yasasını kabul etti ve merkez bankası bunu aşamalı olarak uyguluyor ve 2024'ün sonuna kadar yayınlanması beklenen bir taslağın yayınlanması bekleniyor. Meksika hala 2018 Fintech Yasası kapsamında faaliyet gösteriyor ve son zamanlarda kripto borsalarında kara para aklamayla mücadele incelemesini hızlandırdı. Arjantin uzun yıllardır gevşek davrandı, ancak Mart 2024'te VASP'leri menkul kıymetler düzenlemesine dahil etmek için 27.739 sayılı Kanun kabul edildi; Zincir üstü menkul kıymet testi için Nisan 2025'te bir tokenizasyon pilot bölgesi de başlatılacak. Şili ve Kolombiya ilgili yönergeleri yayınlamış olsalar da, henüz tam bir yasal sistem oluşturmadılar.

Disiplinler Arası Tema

stabil kripto para

Dünyanın dört bir yanındaki düzenleyiciler, katı stablecoin standartları üzerinde birleşiyor. USDC gibi itibari paraya sabitlenmiş büyük para birimlerinin ardından, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) ve merkez bankaları da stablecoin'lerin %100 rezerv destekli ve herhangi bir zamanda itfa edilebilir olması gerektiğini vurguladı. BIS Belge No. 156 (Nisan 2025), özellikle rezerv varlıklara ve esnek tasarımlara odaklanan "hedefli stablecoin düzenlemesi" çağrısında bulunuyor. AB'nin MiCA'sı ve bazı ulusal yasalar, itibari paraya sabitlenmiş para birimlerinin tamamen varlığa dayalı ve sermaye tamponlu olmasını şart koşuyor. ABD'de, STABLE Yasası, GENIUS Yasası ve önerilen Federal Rezerv kuralları gibi çeşitli kongre yasa tasarıları, ihraççıların düzenlenmiş bankalarda güvenli rezervler tutmasını gerektirecek şekilde tasarlanmıştır. Küresel olarak, düzenleyicilerin rezerv kanıtı ve denetimleri uygulaması bekleniyor - aslında, Japonya ve Avrupa'nın bazı bölgeleri gibi yargı bölgelerindeki bazı borsaların rezerv kanıtı açıklamaları yayınlaması gerekiyordu. Stablecoin düzenlemesi, Basel ihtiyati düzenlemesinin ve küresel kara para aklamayı önleme rejiminin merkezi bir teması haline geliyor.

Finansal Eylem Görevi Anti-Money Laundering/Anti-Terör Finansmanı (Şubat 2025)

FATF'de devam eden güncellemeler, kripto uyumluluk ortamını yeniden şekillendiriyor. Şubat 2025'te FATF, kaynak/lehtar verilerinin tüm aktarımlarda tutarlı olmasını sağlamayı amaçlayan Tavsiye 16 ("Transfer Kuralları") hakkında bir kamuoyu istişaresini başlatmak için bir genel kurul toplantısı düzenledi. Bu revizyonların 2025'in ortalarına kadar tamamlanması bekleniyor ve yapılandırılmış mesajlaşma gereksinimlerini (örneğin, ISO 20022), minimum eşiklerin düşürülmesini ve yerel ve sınır ötesi kripto para ödemeleri için kapsamın genişletilmesini içerebilir. Buna ek olarak, FATF Yıllık Raporu 2023-2024 (Ocak 2025'te yayınlanmıştır), yargı bölgelerinin sanal varlık hizmet sağlayıcı (VASP) standartlarına uygun olarak lisanslama veya yasaklama yükümlülüklerini yinelemektedir. Pratikte bu, dünya çapındaki lisanslı kripto borsalarının sıkı KYC/AML kontrolleri uygulaması gerektiği anlamına gelir. Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve Kanada da dahil olmak üzere birçok yargı bölgesi, FATF'nin 2019'da yayınlanan sanal varlık yönergelerini uygulamaya başladı. Sonuç olarak, herhangi bir küresel kripto ödeme sağlayıcısı, banka benzeri kara para aklamayı önleme gerekliliklerine veya risk karşı önlemlerine uymalıdır.

DeFi ve Staking (BIS 156 Nolu Belgeler)

DeFi tokenleri ve kripto para stake etme faaliyetleri, düzenleyici kurumların artan ilgisini çekiyor. Uluslararası Ödemeler Bankası Belge No. 156 (Nisan 2025), DeFi'nin finansal piyasalardaki rolünü analiz ediyor ve DeFi'nin uygun düzenleyici önlemler olmadan finansal riskleri yayabileceği konusunda uyarıyor. Düzenleyiciler şu anda merkezi olmayan finansı düzenleme kapsamına nasıl getireceklerini düşünüyorlar. Örneğin, Hong Kong'un Nisan 2025'te yayınlanan kılavuzu, "hizmet olarak staking" sağlayıcılarının mevcut borsa lisansları tarafından düzenlenmesini düşünüyor. Benzer şekilde, bazı merkez bankaları, Mariana Planı gibi girişimler aracılığıyla stablecoin'leri içeren borç verme ve stake etme faaliyetlerini nasıl düzenleyeceklerini araştırıyor. 2025-2026'da stablecoin stake havuzlarını, likidite sağlamayı ve borç verme platformlarını kapsayan ve "aynı faaliyet, aynı risk" ilkesini DeFi'ye etkin bir şekilde uygulayacak yeni yönergeler bekleniyor. Geleneksel finans kurumları için bu, zincir üstü finansal sözleşmelerin yakından izlenmesi ve emanetçilerin müşterilere sağlanan tüm staking hizmetlerini ifşa etmesi gerektiği anlamına gelir.

Basel Kripto Para İhtiyat Kuralları

2023 Haziran ayında, Basel Komitesi kripto varlıklar için sermaye standartlarını nihai olarak belirledi ve bu standartlar 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek. Bu standartlara göre, bankaların kripto para risk maruziyetlerini iki kategoriye ayırması gerekmektedir:

• Birinci Grup：Katı standartlara uyan tokenleştirilmiş geleneksel varlıklar ve algoritmik stabil coinler
• 2. Grup : Tüm diğer varlıklar, örneğin Bitcoin ve Ethereum

Hedging testinden geçmeyen ikinci sınıf kripto varlıklar (2b sınıfı) artık %1250 risk ağırlığına sahiptir; herhangi bir bankanın ikinci sınıf toplam açık pozisyonu birinci seviyedeki sermayesinin %1'ini aşarsa, aşan kısım için %1250 ücret alınmalıdır, eğer %2'yi aşarsa, **tüm ikinci sınıf hisseler %1250 ağırlığına tabi olacaktır. Algoritmik stabilcoinler veya geri alınamayan stabilcoinler, birinci sınıf yeterlilikten açıkça hariç tutulmuştur. Bu önlemler, büyük bankaların saf kripto para birimlerine katılımını etkili bir şekilde engellemektedir. Ayrıca, bu kurallar, kripto para birimleriyle ilgili her türlü krediye kısa vadeli "altyapı ek" risk ağırlığı getirmiştir. ABD ve Avrupa'daki bankacılık düzenleyicileri, bu standartları uygulamayı amaçladıklarını doğrulamışlardır. Gerçek etki, kripto para birimlerini elinde tutmayı veya ödünç almayı planlayan geleneksel finansal kuruluşların büyük miktarda sermaye ayırması gerektiği, bu durumun da getiri potansiyelini düşürdüğü ve güçlü bir teminat yönetimi gerektirdiğidir.

Vergi Şeffaflığı (OECD CARF)

Kripto para ile ilgili vergi kaçakçılığını önlemek amacıyla, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), 2023 yılında kabul edilen Kripto Varlık Raporlama Çerçevesi (CARF)'ı dünya genelinde uygulamaya koymaktadır. OECD Genel Sekreteri'nin G20 Maliye Bakanları'na sunduğu rapora göre, 2025 yılı itibarıyla 66 yargı alanı CARF borsalarını başlatma taahhüdünde bulunmuştur; bunlardan 54'ü 2027'de, 12'si ise 2028'de başlayacaktır. CARF, kripto para borsaları ve saklama kurumlarının kullanıcı işlem verilerini vergi otoritelerine raporlamasını gerektirmektedir; bu, FATCA ve CRS çerçevelerine benzemektedir. Gerçekten de büyük kripto para şirketlerinin, bu verileri toplamak ve saklamak için AML/KYC sistemlerini sağlaması gerekecektir. 2025 yılı itibarıyla, CARF'ı uygulamak için bir dizi yerel düzenleme ve uluslararası anlaşmanın olması beklenmektedir. Kurallara uymayan şirketler, ceza ve yaptırım eylemleriyle karşılaşabilir, çünkü vergi otoriteleri müşteri bakiyeleri ve işlemleri hakkında ayrıntılı raporlar talep etmeye başlayacaktır.

Stratejik Etki ve Risk Listesi

regülasyon arbiteri

Küresel düzenleyici rejimlerdeki farklılıklar hem fırsatlar hem de riskler sunmaktadır. Dubai, Singapur ve İsviçre gibi kripto dostu pazarların daha fazla ihraç ve geliştirme faaliyeti çekmesi muhtemelken, Çin, Katar ve bazı ABD eyaletleri gibi daha düzenlenmiş bölgelerde sermaye çıkışları görülebilir. Şirketlerin, ürünlerinin yasal olarak mevcut olduğu ve kilit oyuncuların (örneğin bankalar, borsalar, emanetçiler) faaliyet gösterdiği pazarları net bir şekilde anlamaları gerekir. Bununla birlikte, FATF ve Basel gibi küresel çerçevelerin teşvik edilmesiyle, küresel olarak koordine edilen düzenleme, "düzenleyici güvenli limanların" varlığını kademeli olarak azaltmaktadır. Bir şirketin uyumluluk stratejisi, bütünsel bir yaklaşım benimseyerek faaliyet gösterdiği tüm bölgeleri kapsamalıdır.

Sermaye Kullanım Etkisi

2025 Basel düzenlemelerine göre, bankalar kripto varlıklar konusunda daha yüksek sermaye gereksinimleri ile karşılaşacaklar. Varlık yönetim şirketleri bankalar aracılığıyla dolaylı olarak kripto varlık tutarlarsa, ağırlıklı risk sermayesinin artışı ile de karşılaşacaklardır. Bu, kaldıraç maliyetlerini artıracak ve getirileri azaltacaktır. Örneğin, bir bankanın desteklediği kripto fonu, her 1 dolara ek olarak %20-30 arasında sermaye ayırmak zorunda kalabilir. Kurumlar, etkiyi değerlendirmek için derhal modelleme yapmalı ve sermaye verimliliğini optimize etmek amacıyla bazı kripto işlerini bankacılık dışı varlıklara kaydırmayı düşünmelidir.

Hizmet ve Ağ Güvenliği

Artan düzenleme, velayeti bir risk odağı haline getirdi. Ülkeler, emanetçiler için giderek daha fazla soğuk cüzdan, düzenli denetim ve varlık ayrımı talep ediyor. Son zamanlardaki yüksek profilli siber saldırılar, çok imzalı cüzdanlar, sigortalı saklama mekanizmaları ve operasyonel şeffaflık dahil olmak üzere sağlam bir saklama altyapısına duyulan ihtiyacı vurguladı. ESMA ve FCA gibi düzenleyiciler, barındırma standartlarını aktif olarak gözden geçiriyor. MiCA çerçevesi uyarınca, Avrupalı emanetçilerin müşteri varlıklarının ayrılmasını uygulamaları gerekmektedir. Kripto saklama alanına giren geleneksel finans kurumlarının (TradFi) esnek sistemlere, mevzuata uygunluğa ve müşteri korumasına büyük yatırımlar yapması veya dolandırıcılık veya güvene dayalı görev uygulamasının ihlali riskini alması gerekir.

Varlık Tokenleştirme

Birçok yargı alanı, gerçek dünya varlıklarının (RWA) tokenleştirilmesi için yasal çerçeveler geliştirmeye hazırlanıyor. Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık, menkul kıymet tokenlerinin listeleme yöntemlerini araştırıyor; Japonya'nın DLT pilot projeleri devlet tahvillerini kapsıyor; Ortadoğu'daki birçok borsa dijital tahvilleri test ediyor. TradFi kurumları, tahviller, hisse senetleri ve hatta kredilerin tokenleştirilmesine hazırlıklı olmalıdır. Bu, saklama ve piyasa yapıcılığı fırsatlarını genişletecek, ancak akıllı sözleşmeler ve sistemler arası etkileşimde yeni riskler de getirecektir. Şirketler, erken aşamada platform ortaklıklarını ve varlık izleme, transfer kısıtlamaları ile ilgili uyum süreçlerini değerlendirmelidir.

Piyasa Oluşturma ve Likidite

Regülatörler, özellikle otomatik likidite havuzları olmak üzere, kripto piyasa yapma mekanizmalarına odaklanıyor. Sermaye ve kara para aklamayla mücadele yükümlülükleri, bankaların ve aracı kurumların katılım biçimini yeniden şekillendirecek. "Rezerve Kanıtı" gibi şeffaflık standartları, borsalar için zorunlu hale gelebilir. Geleneksel finansal işlem masalarının, gelecekte yalnızca KYC'yi tamamlamış karşı taraflarla işlem yapmaya sınırlı olmasını beklemeleri gerekiyor ve volatiliteden kaynaklanan sermaye tahsisi, kendi işlemlerini gerçekleştirme yeteneklerini kısıtlayabilir. Risk yönetimi ekipleri, kripto piyasası volatilitesi ve zincirleme etkilerin risklerini içerecek şekilde stres testi senaryolarını güncellemelidir, özellikle kriz dönemlerinde geleneksel varlıklarla olan korelasyonun önemli ölçüde artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Uygulanabilir Tavsiyeler

• Kapsamlı Kripto Stratejisi Geliştirmek: Uyum, bilgi teknolojileri, mali yönetim ve risk kontrolünü kapsayan yönetim kurulu düzeyinde bir strateji geliştirmek, MiCA, Basel ve FATF dinamiklerini yakından takip etmek için çok disiplinli bir ekip kurmak.
• Kara para aklama ve vergi mekanizmalarının güçlendirilmesi: KYC ve işlem izleme sistemlerinin yükseltilmesi, kripto ile ilgili standartları karşılamak, sistemin OECD CARF raporlama gereksinimlerini desteklemesini sağlamak, müşteri kimliği ve vergi ikamet bilgilerini dijitalleştirme ve denetlenebilir şekilde toplama.
• Sermaye ve Finansal Limitlerin Yeniden Değerlendirilmesi: 2025 Basel Kripto Sermaye Kurallarını iç modelle entegre etmek, finansal maruziyet limitlerini güncellemek ve özel amaçlı araçlar (SPV) aracılığıyla sermaye verimliliğini optimize etmeyi düşünmek.
• Hizmet altyapısının güvenliğini sağlamak: Sadece düzenlenmiş saklama kurumlarıyla işbirliği yapın veya kurum seviyesinde kendi çözümlerinizi geliştirin. Çoklu imza soğuk depolama kullanın, sigorta yapılandırın, düzenli denetimler gerçekleştirin, müşteri haklarını açıkça ifşa edin.
• Çalışanları Eğitmek: Hukuk, uyum ve ön büro ekipleri için sürekli eğitimler düzenlemek. Regülasyon risklerine proaktif bir şekilde yanıt vermek için tam zamanlı bir kripto uyum görevlisi atamak.

Gelecek Görünümü (2025–2027)

Yasal Gelişmeler

Avrupa Birliği, stabil coinler ve ESG ile ilgili kuralları detaylandırmak için "MiCA-2" planını başlatabilir. Birleşik Krallık, 2025'ten itibaren Finansal Hizmetler ve Pazarlar Yasası (FSM Act) çerçevesinde ayrıntılı ikincil düzenlemeleri açıklayacak. ABD'nin kapsamlı bir kripto varlık çerçevesi oluşturması bekleniyor, muhtemelen FIT21 Yasası veya Dijital Ürün Pazar Reform Yasası aracılığıyla. İki partinin ortak önerisi olan stabil coin yasası (Şubat 2025'te sunulacak) ihraççıların sorumluluklarını netleştirmeyi amaçlıyor.

regülasyon trendleri

Regülasyon artık "etkinlik temelli" bir denetim yöntemine geçiyor. Basel Komitesinin ve IOSCO'nun, saklama ve borç verme ile ilgili denetim kılavuzlarını birlikte yayınlaması bekleniyor. BIS İnovasyon Merkezi'nin "Mariana Projesi" ve CBDC ile ilgili projeler (örneğin mBridge, Project Dunbar), merkez bankalarının kripto para birimlerinin birbirleriyle çalışabilirliği konusundaki duruşunu etkiliyor. "Rezerv Kanıtı" regülasyon gereksinimi haline gelebilir - Singapur MAS, Japonya FSA gibi kurumlar ilgili açıklama mekanizmalarını araştırıyor.

Pazar Yapısının Evrimi

Hükümet tahvillerinin tokenleştirilmiş ticareti giderek artış gösteriyor. 2027 yılına kadar, birçok bölgede "zincir üstü T-Bills" (tokenleştirilmiş devlet tahvilleri), geri alım piyasası ve blok zinciri teminatlı kredi işlemleri için pilot uygulamalar yapılması bekleniyor. Bu gelişmeler ve programlanabilir denetim, sabit getirili piyasa yapısını köklü bir şekilde değiştirme potansiyeline sahip. Düzenlemelere tabi kripto ETF'ler genişleyecek, geleneksel ve merkeziyetsiz piyasalar hızla birleşecek.

CBDC işbirliği geliştirme

Toptan CBDC (Merkez Bankası Dijital Para Birimi) projeleri devam edecek. BIS'in öncülüğündeki mBridge üçüncü aşamaya geçiyor ve çok sayıda merkez bankası çoklu CBDC pilot projelerine katılıyor. ASEAN+3, Çin'in e-CNY'si ve ABD'nin perakende CBDC araştırmaları, küresel merkez bankası stratejilerini etkilemeye devam edecek. Merkez bankaları, Singapur'un Project Dunbar'ında olduğu gibi, CBDC ile stabilcoinler arasındaki birlikte çalışabilirliğe giderek daha fazla önem veriyor.

Teknoloji ve Uyum Gelişimi

Yapay zeka ve makine öğrenimi, ticaret izleme ve anomali tespiti süreçlerini güçlendirecek; Chainalysis ve TRM gibi tedarikçiler yeteneklerini sürekli olarak geliştirmekte. Gizlilik odaklı KYC teknolojileri (örneğin, sıfır bilgi kanıtları ve dijital kimlik cüzdanları) düzenleyici uyumluluk araçları olarak test edilecektir. Kurumlar ayrıca, bir sonraki nesil kripto ekosisteminin ihtiyaçlarına uyum sağlamak için kuantum dirençli kriptografi ve dağıtık kimlik standartları için hazırlık yapmaktadır.

Takvim Takibi (2025 Q2 - 2027 Q4)

• 2025-Q2: FATF, "seyahat kuralları" revizyonunu tamamlayacak; Hong Kong, stabilcoin lisans düzenlemelerini tamamlayacak; ABD Senatosu, "STABLE Yasası"nı gözden geçirecek; Avrupa Birliği, MiCA ikincil düzenlemelerini yayımlayacak.
• 2025-Q3: BIS, kripto politika belgelerini yayınladı; Singapur, menkul kıymet tokeni kılavuzunu yayınladı; Güney Afrika, kripto düzenlemelerini geliştirdi; OECD, ilk CARF raporunu yayınladı; Hindistan, kripto vergi düzenlemelerini gözden geçirdi.
• 2025-Q4: Basel Komitesi kripto sermaye SSS yayınlayacak; ABD Denetim Ofisi, stablecoin düzenleme kılavuzunu yayımlayacak; Birleşik Krallık FCA, saklama kurallarını belirleyecek; Avrupa Birliği AMLR'yi güncelleyerek kripto içeriği dahil edecek; Bermuda ve El Salvador CBDC planlarını duyurdu.
• 2026-Q1: MiCA ve Birleşik Krallık kripto düzenlemeleri resmen yürürlüğe girecek; OECD CARF raporlamaya başlayacak; ABD stabilcoin düzenleme çerçevesini yayınlayacak; Brezilya ilk aşama kripto borsa kurallarını tamamlayacak.
• 2026-Q2: BIS ve IOSCO dijital varlık risk raporunu yayımladı; Japonya kripto düzenlemelerini genişletti; Avustralya "seyahat kuralları"nı uygulamaya başladı; G20 kripto ve CBDC ilerlemesini değerlendirdi; Basel, kripto iklim risklerini izlemeye başladı.