Bitcoin ekosisteminin yeni bir bölümü: Programlanabilirlik ve ölçeklenebilirlik çözümlerini keşfetmek

Bitcoin, en yüksek likiditeye ve en güçlü güvenliğe sahip blok zinciri olarak, birçok geliştiricinin dikkatini çekmektedir. Yazıtların yükselişiyle birlikte, Bitcoin ekosisteminin Programlanabilirlik ve ölçeklenebilirlik sorunları sıcak bir konu haline geldi. Geliştiriciler, Bitcoin ekosisteminin daha da geliştirilmesi için sıfır bilgi kanıtı, veri kullanılabilirliği, yan zincir, rollup ve restaking gibi çeşitli yenilikçi çözümleri araştırıyor.

Ancak, Bitcoin bazı içsel sınırlamalarla karşı karşıyadır. Güvenlik için tasarlanan betik dili, Turing tamlığından fedakarlık eder, depolama yapısı da esas olarak basit işlemler için tasarlanmıştır ve akıllı sözleşmeler çalıştıracak bir sanal makineden yoksundur. Bu faktörler, Bitcoin'in diğer blok zincirleri gibi karmaşık akıllı sözleşme işlevlerini doğrudan desteklemesini engellemektedir.

Buna rağmen, Bitcoin ağı son yıllarda bazı önemli güncellemeler gerçekleştirdi. 2017'deki SegWit, blok boyutu sınırını genişletti, 2021'deki Taproot güncellemesi ise imza doğrulama sürecini optimize ederek daha karmaşık işlem türleri için zemin hazırladı. Bu ilerlemeler, Bitcoin'in Programlanabilirlik için yeni olanaklar sağladı.

2022'de geliştirici Casey Rodarmor'un "Ordinal Theory"si, Bitcoin işlemlerinde herhangi bir veriyi gömme konusunda yeni bir yöntem geliştirdi ve akıllı sözleşmeler gibi uygulamalar için daha fazla olanak sağladı.

Şu anda, Bitcoin'in programlanabilirlik yeteneklerini artıran çoğu proje, ikinci katman ağları (L2) çözümlerine dayanıyor. Ancak, bu yaklaşım genellikle kullanıcıların köprüleri güvenmesine ihtiyaç duyar ve bu da kullanıcı kazanımını ve likiditeyi engelleyen büyük bir engel haline gelir. Ayrıca, Bitcoin'in yerel bir sanal makine veya programlanabilirlikten yoksun olması, L2 ve L1 arasında güvenilmeyen iletişimi zorlaştırmaktadır.

Bu bağlamda, bazı yenilikçi projeler Bitcoin'in yerel özelliklerinden yola çıkarak Programlanabilirliğini artırmaya çalışıyor. RGB, RGB++ ve Arch Network bu tür denemelerdir; bunlar, Bitcoin'e akıllı sözleşmeler ve karmaşık işlemler yeteneği sağlamak için farklı yöntemler kullanıyor:

1. RGB, akıllı sözleşmeleri zincir dışı istemci doğrulaması ile gerçekleştirir ve durum değişikliklerini Bitcoin'in UTXO'sunda kaydeder. Belirli bir gizlilik avantajı sağlasa da, karmaşık bir işlemdir, sözleşmelerin programlanabilirliği düşüktür ve gelişimi yavaş ilerlemektedir.

2. RGB++, RGB'nin üzerine yapılan geliştirmelerle, zinciri kendisi bir konsensüs sahibi istemci doğrulayıcı olarak kullanarak, metadata varlıklarının çapraz zincir çözümünü sağlar ve herhangi bir UTXO yapısına sahip zincirlerin transferini destekler.

3. Arch Network, Bitcoin için yerel akıllı sözleşme çözümleri sunmuş, ZK sanal makinesi ve ilgili doğrulayıcı düğüm ağı oluşturmuştur; işlem birleştirerek durum değişikliklerini ve varlık aşamalarını Bitcoin işlemlerine kaydetmektedir.

RGB, token transferinin doğrulamasını Bitcoin'in konsensüs katmanından zincir dışına taşıyarak belirli işlemle ilgili istemciler tarafından doğrulanmasını sağlar. Bu yöntem, gizliliği ve verimliliği artırsa da, üçüncü tarafların işlemleri görmesini zorlaştırarak işlemleri karmaşık hale getirir ve geliştirmeyi zorlaştırır. RGB, her UTXO'nun yalnızca bir kez harcanabileceği, tek kullanımlık mühür şeridi kavramını tanıtırak akıllı sözleşmelere etkili bir durum yönetim mekanizması sağlar.

RGB++, RGB temeli üzerine yenilikler ekleyerek, zincir dışı verileri ve akıllı sözleşmeleri işlemek için Turing tam UTXO zincirlerini (örneğin CKB) kullanır ve aynı zamanda güvenliği sağlamak için BTC ile homojen bağlama yapar. Bu yöntem, Bitcoin'in programlanabilirliğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda tüm Turing tam UTXO zincirlerine genişleyerek çapraz zincir birlikte çalışabilirliğini ve varlık likiditesini güçlendirir. RGB++, UTXO homojen bağı ile köprü olmadan çapraz zincir gerçekleştirmekte ve geleneksel çapraz zincir köprülerinin "sahte para" sorununu önlemekte, varlıkların gerçekliğini ve tutarlılığını sağlamaktadır.

Arch Network, Arch zkVM ve doğrulayıcı düğüm ağından oluşur ve akıllı sözleşmelerin güvenliğini ve gizliliğini sağlamak için sıfır bilgi kanıtı ve merkeziyetsiz doğrulama ağı kullanır. Arch zkVM, akıllı sözleşmeleri yürütmek ve sıfır bilgi kanıtı oluşturmak için RISC Zero ZKVM kullanır ve merkeziyetsiz doğrulayıcı düğüm ağı tarafından doğrulanır. Sistem, UTXO modeline dayalı olarak çalışır ve akıllı sözleşme durumunu State UTXO'larında kapsüller, Asset UTXO'lar ise Bitcoin veya diğer token'ları temsil etmek için kullanılır. Arch doğrulama ağı, rastgele seçilen leader düğümleri aracılığıyla ZKVM içeriğini doğrular ve FROST imza şemasını kullanarak düğüm imzalarını birleştirir, nihayetinde işlemi Bitcoin ağına yayar.

Bu çözümler her ne kadar farklı özelliklere sahip olsa da, UTXO'ya bağlı kalma fikrini sürdürmekte ve UTXO'nun tek kullanımlık özelliğini akıllı sözleşme durumunu kaydetmek için kullanmaktadır. Ancak, kullanıcı deneyimi kötü, onay gecikmesi uzun ve düşük performans gibi bazı ortak zorluklarla da karşı karşıyadırlar. Özellikle Arch ve RGB, performansı artırmak yerine işlevselliği genişletmiştir, RGB++ ise yüksek performanslı UTXO zincirini tanıtarak kullanıcı deneyimini iyileştirmiş olsa da, ek güvenlik varsayımları getirmiştir.

Daha fazla geliştiricinin Bitcoin topluluğuna katılmasıyla, daha fazla yenilikçi ölçekleme çözümünün ortaya çıkmasını bekliyoruz. Şu anda, op-cat yükseltme önerisi aktif olarak tartışılmakta. Bitcoin'in yerel özellikleriyle uyumlu olan çözümler özellikle dikkate değer, özellikle UTXO bağlama yöntemi, Bitcoin ağını yükseltmeden Bitcoin'in programlanabilirlik kapasitesini genişletmek için en etkili yolu sunuyor. Kullanıcı deneyimi sorunları çözülebilirse, bu Bitcoin akıllı sözleşmelerinin gelişimi için büyük bir atılım sağlayabilir.